ممات، رزق و روزى، تقنين و تشريع، مغفرت و آمرزش در دست او قرار دارد. حالا اگر كسى تصور كند كه يكى از شئون و امور مربوط به سرنوشت ما در دست ديگرى قرار دارد;مثلاً خدا امر حيات و ممات، و يا رزق و روزى و يا تقنين و تشريع، يا مغفرت و آمرزش را به ديگرى واگذار كرده است، به گونه اى كه آن فرد به طور مستقل عهده دار همه و يا يكى از اين مقامات مى باشد، در اين صورت او را رب خود پنداشته ايم و اگر ما با اين عقيده در برابر او خضوع كنيم، او را عبادت و پرستش كرده ايم.

به عبارت ديگر، عبادت و پرستش، از احساس بندگى سرچشمه مى گيرد و حقيقت بندگى جز اين نيست كه انسان خود را مملوك و مقام بالاتر را مالك وجود و هستى، موت و حيات، رزق و روزى، يا لااقل مالك و اختيار دار خصوص مغفرت[1] و شفاعت[2] و وضع قوانين وتكاليف[3]بداند، در اين صورت او را رب خود تصور كرده است. و هر فردى احساس يك چنين مملوكيت را از طريق زبان و يا عمل در خارج مجسم نمايد و عقيده و احساس خود را در قالب عمل و يا لفظ بريزد، بى شك او را پرستش وعبادت كرده است.

3. تعريف سوم براى عبادت

در اين جا مى توان براى عبادت تعريف سومى بيان كردو برداشت وجدانى خود را در قالب تعريف سومى ريخت و آن اين كه: عبادت، خضوع در برابر كسى است كه او را خدا و يا مبدأ كارهاى خدايى بينديشيم.

شكى نيست كه كارهاى مربوط به جهان خلقت و آفرينش; مانند تدبير امور جهان، زنده كردن انسان ها، اماته و ميراندن افراد، روزى دادن جان داران و مغفرت و بخشيدن گناهان بندگان از آن خدا است. اگر شما آيات [4] مربوط به تدبير جهان، خلقت اشيا، اماته و ميراندن افراد، زنده كردن انسان و... را