گذشته بر اين، گروهى كه در عراق مى زيستند و ابراهيم نيز در ميان آنان بوده است، تدبير پديده هاى زمينى را به سيارات هفت گانه نسبت مى دادند و از ميان اجرام آسمانى، فقط اين هفت ها را محترم مى شمردند، بر عكس هندوها، كه تدبير موجودات زمينى را به ثوابت از ستارگان نسبت مى دادند و فقط آن ها را محترم مى شمردند.

6. آيه (إِنّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذِى فَطَرَ السَّماواتِ والأَرضَ) حاكى از آن است كه مسئله خالقيت خداوند، مورد بحث و گفتو گو ميان او و اقوام او نبود و قبيله اش نيز قبول داشتند كه جز او آفريدگارى وجود ندارد و بحث او در اطراف مطلب ديگرى دور مى زد و آن اين كه مدبر و كارگردان موجودات زمينى كيست؟ آيا همان خدايى كه آفريدگار است، همان نيز مدبر و كارگردان است، يا اين كه كارگردانى موجودات زمينى به برخى از مخلوقات او واگذار شده است. هم چنان كه قوم او در عراق اين چنين مى انديشيدند و تصور مى كردند كه تدبير حوادث و كاينات زمينى به ستاره و ماه و آفتاب واگذار شده است.

از اين بيان، روشن مى گردد كه فشار بحث روى اثبات صانع و يا يكتايى ذات خدا، و يا توحيد خالقيت و اين كه خالقى جز او نيست، نبود، بلكه فشار بحث روى تعيين مدبر حوادث زمينى بوده است تا روشن گردد كه مدبر و كارگردان اين پديده ها كيست؟و به يك معنا فشار بحث روى توحيد افعالى بود; يعنى تدبير همه جهان و يا بخشى از آن، مانند تدبير موجودات زمينى كه بخشى از توحيد در افعال است، و قوم وى در مسئله تدبير مشرك بوده اند و ابراهيم مى خواست آنان را در اين مسئله به يكتا مدبر معتقد سازد.

از اين جهت در پايان آيه (إِنّى وجَّهْتُ ...) مى گويد: (وَما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكين) ; «من از گروه مشرك نيستم» و خالق آسمان ها و زمين را تنها مدبر