است، قادر نيست و اين همان اعتقاد به جبر است كه با هيچ اصل مسلمى در تشريع سازگار نيست.

عقائد اهل حديث، روى اين اصول، تنظيم شده است. احمد بن حنبل، پيشواى عقائد اهل حديث، چنين ميگويد:

«القدر خيره و شره و قليله و كثيره و ظاهره و باطنه و حلوه و مره و محبوبه و مكروهه و حسنه و سيئه و اوله و آخره من اللّه. قضاء قضاه و قدر قدّره، لايعد و أحد منهم مشيئة اللّه و لايجاوز قضاءه بل كلهم صائرون الى ما خلقهم له واقعون فيما قدر عليهم لافعالهم و هو عدل منه عز ربنا و جل، و الزنا و السرقة وشرب الخمر و قتل النفس و اكل المال الحرام و الشرك باللّه و المعاصى كلها بقضاء و قدر»[1].

«قضاء و قدر خوب و بد، كم و زياد، ظاهر و باطن، شيرين و تلخ، خوشايند و ناخوشايند، زيبا و نازيبا و آغاز و پايان آن، از جانب خدا است. قضائى است كه بر آن حكم كرده و تقديرى است كه آن را مقدر كرده است. مشيت الهى است كه هيچ كس از آن تجاوز نميكند و قضاى او بر همه نافذ است. همه مردم به سوى آنچه كه براى آن آفريده شدهاند، خواهند رفت و در چها چوب آنچه كه براى آنان مقدر شده، قرار ميگيرند. و آن در همه حالت، كارى عادلانه است. زنا و سرقت، ميگسارى و آدم كشى، حرامخوارى و شرك به خدا و كليه گناهان به تقدير الهى است».

شيخ اشعرى، در تنظيم عقائد اهل حديث چنين مينويسد:

«خداوند، مؤمنان را براى اطاعت خود موفق گردانيده و از نظر لطف، به آنان نگريسته و آنان را اصلاح و هدايت فرموده است. خدا كافران را گمراه كرده و هدايت نكرده و از دريچه لطف به آنان