((وَ السَّابِقُونَ الاَْوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الاَْنْصارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسان رَضِىَ اللّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ وَ اَعَدَّ لَهُمْ جَنَّات تَجْرِى تَحْتَهَا الاَْنْهارُ خالِدِينَ فِيها اَبَداً ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ)) (سوره توبه/100).

«خداوند از پيشگامان مهاجران و انصار و كسانى كه به نيكويى از آنان پيروى كردهاند، خشنود است و آنان نيز از خدا خشنودند و براى آنان باغهايى را كه زير درختانش نهرها جارى ميشود، آماده كرده است و آنان در آن جاويدان هستند، اين است رستگارى بزرگ».

اين آيه، گروهى را تحت عنوان ياد شده ميستايد، ولى بايد توجه كرد كه اين ستايش در صورتى ميتواند گواه بر نجات و رستگارى و عدالت آنان تا لحظه مرگ باشد كه به همان حالت پيشين باقى بمانند و اگر به دلائل روشن، ثابت شد كه برخى از آنان از راه راست منحرف شدهاند، هرگز با اين آيه نميتوان بر عدالت و رستگارى آنان استدلال كرد، زيرا هر نوع ستايش از يك فرد، مشروط بر اين است كه آينده او نيز بسان گذشته، درخشان باشد، ولى اگر آينده تاريكى پيدا كرد، در اينجا محور داورى وضع بعدى او است و چنين داورى منافاتى با گزارش قرآن ندارد، زيرا قرآن از يك جريان مشروطى گزارش ميكند كه در برخى، شرط تحقق يافته و در برخى، تحقق نيافته است.

غالباً مشاهده ميشود، طرفداران عدالت صحابه، با اين آيه بر عدالت پيشگامان و كسانى كه پس از آنان به اسلام گرويدهاند، استدلال ميكنند، در حاليكه از اين نكته غافلند كه اين آيه از يك شايستگى و رضايت عمومى گزارش ميدهد، ولى هرگز نميگويد كه اين رضايت تا لحظه مرگ آنان باقى مانده است، ماندگارى رضايت را بايد از وضع بعدى آنان به دست آورد، اگر وضع روحى و رفتار و كردارشان، با وضع پيشين يكسان باشد، طبعاً رضايت الهى باقى خواهد بود، و