كه مذهب شيعه و معتزله است،نزديكترند و اشاعره در مرحله و درجه دوم قرار دارند.

ما، پيش از آن كه عقائد اهل حديث را به صورت فشرده نقل كنيم، ياد آور ميشويم، كتابهايى كه به عنوان عقائد اهل حديث منتشر شده، بسيار مسأله ساز و سئوال انگيز است و قسمت اعظم آنها، صريح در تجسم و تشبيه خدا است. كافى است كه در اين باره به كتابهاى «توحيد» ابن خزيمه، «النقض»، نوشته عثمان بن سعيد دارمى و «السنة»، نگارش خلال، مراجعه شود.

اين كتابها، كه غالباً در باره توحيد و صفات و خصوصيات صفات خبريه سخن ميگويد، بيانگر عقائد مجسمه است و متأسفانه سالها كتاب ابن خزيمه (توحيد)، كه اخيراً نيز از طرف سعوديها تجديد چاپ شده، بيانگر عقائد اهل حديث بود.

«ابن كثير»، در حوادث سال 460 ميگويد:

«در نيمه جمادى الاخره، رسالهاى به نام «اعتقاد قادرى»، خوانده شد كه در آن مذهب اهل حديث و انكار بر اهل بدعت آمده بود، و نيز ابو مسلم كجى بخارى، كتاب «توحيد» ابن خزيمه را خواند و در آن محضر، ابن جحير (وزير) و نيز گروهى از فقهاء و اهل كلام بودند و همگى بر صحت مطالب آن كتاب گواهى دادند»[1].

اگر در تاريخ ياد شده كتاب «توحيد» ابن خزيمه، از چنين عظمتى برخوردار شده، ولى فخر رازى در تفسير خود درباره اين كتاب ميگويد:

«اين كتاب را بايد به جاى «توحيد»، كتاب شرك خواند; او (ابن خزيمه)، مرد كم فهم و كم عقل و از نظر گفتار مضطرب بود»[2].