را در مقابل حوادث بد افزايش مى دهند.

در زندگى اجتماعى انسان، تضاد و رقابت، مايه تكامل انسان است; زيرا رقيب آيينه تمام نماى عيوب و بدى هاى انسان به شمار مى رود; كوچك ترين لغزش را به رخ وى مى كشد و احياناً كاه را كوه جلوه مى دهد.

جامعه شناسان معتقدند كه، احزاب مخالف و اقليت هاى منتقد، وسيله تكامل و پيشرفت جامعه هاى متمدن هستند; زيرا رقيب منتقد است كه به انسان هشدار مى دهد و معايب كار را بى پروا مى گويد و او را وامى دارد كه مسير زندگى را دگرگون ساخته، مسير بهترى را برگزيند.

جامعه هايى كه در آن، رقابت و تضاد نباشد به سان تساوى سطوح ظروف مختلف آب ها مى شود كه آب را از جريان و غلغله باز مى دارد و همه را به صورت آبى راكد كه احياناً به عفونت مى انجامد، درمى آورد.

مؤسسات توليدى و يا فرهنگى كه رقيب ندارند، از ترقى و تعالى بازمانده و پيوسته در جا مى زنند; ولى مؤسساتى كه رقيب و يا رقبايى دارند، هركدام براى پيشرفت و گسترش اهداف خويش، دانش و بينش و نيروى خود را متمركز ساخته تا بتواند در برابر رقيب مقاومت كند و احياناً گام و يا گام هايى به جلو بنهد. در جامعه هايى كه رقابت هاى صحيح و تفاوت هاى اصولى از ميان افراد برداشته شود و تمام ثروت در اختيار دولت قرار گيرد و افراد به اندازه استعداد جسمى و فكرى خود كار كنند و به اندازه نياز حقوق بگيرند، استعدادهاى نهانى شكفته نمى شود، روح ابتكار و نوجويى رخت برمى بندد.

«نفس اماره» مايه تكامل عقل و قواى روحانى انسان است و روح تقوا و پرهيزگارى و حسّ خويشتن دارى را در انسان پرورش مى دهد و اگر تمايلات نفسانى و گرايش هاى مادى در انسان وجود نداشت، هرگز روح ملكوتى انسان نمى توانست بر قلّه هاى قدّوسيان پرواز كند و در آشيانه رضوان و ابديت آرام گيرد.