مى بخشد، آن گاه او را به تكامل مى كشد و سرانجام در برابر هستى بخش، پيشانى عبوديت مى سايد; ولى قلب فاقد ايمان، فاقد روح است و طبعاً استماع آيات قرآن به حكم اين كه مرده است در او اثر نمى گذارد. از اين جهت به هنگام نزول آيات قرآنى منافقان از باب تمسخر به يكديگر مى گفتند، اين سوره، ايمان كدام يك از شماها را بالا برد:(أَيُّكُمْ زادَتْهُ هذِهِ إِيماناً).

قرآن در پاسخ اين گفتار يادآور مى شود افزايش، از آن انسان هاى زنده دل است و ايمان اين گروه خواه ناخواه بالا مى رود و در روح و روان، حتى اعضاى آنان مانند چهره اثر مى گذارد، به گواه اين كه يك نوع انبساط و نشاط بر آنها حكومت مى كند، چنان كه مى فرمايد: (فَأَمّا الَّذِينَ آمَنُوا فَزادَتْهُمْ إِيماناً وَهُمْ يَسْتَبْشِرُونَ).

ولى افراد منافق كه دلى بيمار و چشمى كور و گوشى ناشنوا دارند، از اين آيات بهره نمى گيرند; زيرا بيمارى نفاق، منافذ فهم و درك آنان را بسته و نمى خواهند چيزى را بفهمند و از آيه بهره ببرند و به سابقه نفاق، تمام آيات الهى را مسخره كرده و بر جرايم اعمال خود مى افزايند و بيمارى خود را دو چندان مى سازند و براى تكرار اين عمل به پايه اى مى رسند كه اصلاح آنان امكان پذير نمى گردد و به حال كفر مى ميرند، چنان كه مى فرمايد: (وَأَمَّا الَّذِينَ فِى قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْساً إِلى رِجْسِهِمْ وَماتُوا وَهُمْ كافِرُونَ).

2. ترس از كشف راز

آيه مورد بحث، نخست يادآور مى شود كه چرا منافقان بيدار نمى شوند، در حالى كه در سال يكى دو بار آزمايش مى شوند و به تدريج پرده نفاق كنار رفته و چهره واقعى شان نمايان مى گردد؟ آيا وقت آن نرسيده است، كه اين ماسك را كنار بگذارند و بدانند ديگر «حناى آنان رنگ ندارد» و جامعه اسلامى آنان را به خوبى