منظور پيروزى اسلام از نظر منطق و استدلال است به طورى كه تمام اديان و ملل جهان در برابر منطق قوى قرآن به زانو درمى آيند; ولى بيشتر مفسّران مى گويند: مقصود همان انتشار و نفوذ اسلام در تمام اقطار جهان است به طورى كه پيروزى آن بر ملل واضح و آشكار مى گردد، هر چند در ظرف تحقق اين خبر قطعى، اختلاف دارند و هدف از اين خبر پيروزى قطعى، تحريك افراد با ايمان است كه در راه نفوذ اسلام بكوشند و بدانند اراده خلل ناپذير خدا بر اين تعلق گرفته است كه آيين حق خود را به دست شما مؤمنان در روى زمين انتشار دهد.

ظرف تحقق اين خبر چه هنگامى است؟

اين آيه از يك پيروزى قطعى گزارش مى دهد، ولى مفسّران در ظرف تحقّق آن اختلاف نظر دارند. برخى گمان كرده اند منظور از پيروزى اسلام، همان غلبه برهانى و استدلالى آن است كه بر هر مطلبى از اصول و فروع، گواه محكم از خرد و فطرت دارد و هيچ آيينى از نظر ثروت علمى و فكرى به پاى اسلام نمى رسد و حتى هنگامى كه پاى تمدن غرب و علوم و حقوق و رسوم و آداب و اخلاق آن به مشرق زمين كشيده شد، علم و صنعت آن ديده ها را خيره نمود; اخلاق و حقوق و فلسفه الهى آن كوچك ترين جلوه اى نداشت; زيرا مسلمانان كامل تر از آن را از قرن ها پيش از پيشوايان خود فرا گرفته بودند.

ولى بهتر اين است كه دايره اين پيروزى را وسيع تر بدانيم و بگوييم مقصود، همان اعتلا و عظمت همه جانبه اسلام است كه علاوه بر پيروزى از نظر علم و استدلال و تفكّر، كه نصيب آن گرديد، در مدت دو قرن شعاع قدرت آن به بسيارى از نقاط رُبع مسكون كشيده شد.

بعضى از روايات شيعه و سنّى دلالت دارند كه اين پيروزى در دوران حكومت