شاخۀ دوم-دلايل گرفتن راهنما

1-رسول خدا (ص) در هجرت به مدينه عبدالله بن اُرَيْقَط [1]را، كه با زمين آشنا بود و راه‌هاى منتهى به مدينه را خوب مى‌شناخت، به عنوان راهنما انتخاب كرد تا راه را به حضرتش بنمايد، در حالى كه او مشرك بود. [2]

2-پيامبر خدا (ص) در غزوۀ خيبر حُسيل بن خارجه و عبدالله‌بن نُعيم از قبيلۀ اشجع نجد را، كه مردانش در روزگار جاهليّت پيوسته در ناحيۀ خيبر رفت و آمد داشتند، به عنوان راهنما انتخاب كرد. آنان با وضعيّت زمين و چين خوردگى‌هاى آن آشنا و در اين زمينه خبره بودند. [3]

3-دستور العمل پيامبر (ص) به اسامة بن زيد آن‌گاه كه وى را به فرماندهى سپاه براى جنگ با روم تعيين كرد؛ و نيز توصيه‌هاى رسول خدا (ص) به وى در تهاجم به أبنى و دستور به همراه بردن راهنما، و از پيش فرستادن جاسوسان و طلايه داران. [4]

ابو بكر هنگام اعزام خالد بن وليد به جنگ اهل رِدّه به او توصيه كرد كه مسير را همراه با راهنمايان، طى كند. [5]مسلمانان در اثناى حركت به استفادۀ از ستارگان براى راهيابى اهتمام مى‌ورزيدند. ابن عباس در تفسير اين آيۀ شريفه:

«وَ بِا لنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ» [6]

و با ستارگان، آنان هدايت مى‌شوند.