مطلب سوم: حكم آزاد ساختن اسير

پس از غزوۀ بدر، رسول خدا (ص) برخى از اسيران مانند ابو عِزّۀ شاعر راآزاد كرد و از بيش‌تر آن‌ها سربهاگرفت و از عدّه‌اى ديگر به ارائۀ خدماتى براى مسلمانان، مثل تعليم كودكان مدينه بسنده كرد. دليل اقدام اخير، بى چيزى گروه ياد شده و يا استفادۀ رسول خدا (ص) از تخصّص آن‌ها بود. به هر حال، رسول خدا (ص) آنان را به ازاى ارائه خدمت آزاد ساخت. با الهام از اين رفتار رسول خدا (ص) مى‌توانيم بگوييم از آن‌جا كه جنگ‌هاى امروزى نيازمند كارشناسان بسيار و شناخت هر چه بيش‌تر سلاح‌هاى جديد است، رئيس دولت در آزاد سازى برخى از اسيران در مقابل خدماتى كه به ما ارائه مى‌دهند، مختار است، مثل اين‌كه از دانش نظامى، مهندسى، پزشكى و ديگر علوم جديد آنان بهره‌مند شويم.

مبحث دوم: راهنمايان و مزدوران

مطلب اوّل: حكم گرفتن راهنما و دليل آن

شاخۀ اوّل-حكم گرفتن راهنما

گرفتن راهنما از مسلمانان و در صورت ناچارى از غير مسلمانان جايز است. اين قول ابو حنيفه و پيروان اوست، آن‌جا كه گفته‌اند: «به راهنمايان غير مسلمان، اندك مالى داده مى‌شود، ولى غنيمت نمى‌برند» .

رأى شافعيان نيز همين است، آن‌جا كه گفته‌اند: به غير مسلمان هرگاه اجير نشده باشد، اندك مالى داده مى‌شود. برخى از حنابله، ظاهريه و هادويه نيز همين نظر را دارند. [1]