مراد ستارۀ جُدَى است، كه براى يافتن راه مورد استفاده بود و قبلۀ مسلمانان از روى آن است. [1]
مطلب دوم: مأموران
استخدام مأمور و كمك گرفتن از آنان براى گردآورى اخبار جايز است. رسول خدا (ص) به اينكار اهتمام مىورزيد؛ و نيز عموى آن حضرت، عباس بن عبدالمطلب (رض) ، اخبار و نيات قريش را به وى گزارش مىداد. [2]«سن تزو» در كتاب هنر جنگ خود، مأموران را به پنج دسته تقسيم كرده است. [3]
1-بومى: اينان از اتباع كشور دشمن هستند.
2-داخلى: اينان از مردان صاحب منصب كشور دشمن هستند.
3-دوجانبه: اينان از ميان جاسوسان دشمن برگزيده مىشوند.
هرثمى گويد [4]: دربارۀ يكى از خردمندان جنگى روايت شده است كه جاسوسان دشمن را جاسوس خود مىگردانيد، با اين شرط كه به وى راست بگويند و از او راست گزارش بدهند و براى اين كارشان، مزدى بيش از آنچه دشمن مىداد، عطا مىكرد.
بدان كه جاسوسان گاه با تو صادقانه رفتار مىكنند و گاه تو را فريب مىدهند. گاه هم به نفع تو هستند و هم به ضرر تو: گاهى نسبت به تو خيرخواهى كرده با دشمن تو خيانت مىكنند و گاه ديگر نسبت به دشمن تو خيرخواهند و نسبت به تو خيانت مىورزند و بسيار مىشود كه هم با تو و هم با دشمن تو صداقت مىورزند.
[1] -احمد بن حنبل، مسند و در حاشيۀ آن كنز العمال فى سنن الاقوال و الأفعال،6، دار صادر للطباعة والنشر، المكتب الاسلامى للطباعة و النشر، بيروت، م 3، ج 3، ص 157.
[2]- محمود شيت خطاب و همكاران، اقتباس النظام العسكرى، ص 169؛ محمود ابوليل، اسس العلاقات، ص 351؛ احمد شلبى، الجهاد و النظم، ص 88.
[3] -سون تزو، فن الحرب، ص 151-152.
[4]- هرثمى، مختصر سياسة الحروب، ص 24.
[5] -قلقشندى، صبح الاعشى، ج 10، ص 214.