شهيد مطهرى در اين رابطه مى‌نويسد:

«اسلام يك دينِ طرفدار عقل است و به نحو شديدى هم روى اين استعداد تكيه كرده است؛ نه فقط با او مبارزه نكرده، بلكه از او كمك و تأكيد خواسته است، و تأييد خود را هميشه از عقل مى‌خواهد. در اين زمينه آيات قرآن زياد است، آيات دعوت به تعقّل و تفكّر، يا آياتى كه به شكلى مطالب را طرح كرده‌اند كه فكرانگيز و انديشه‌انگيز است.»[1]

ب- راههاى پرورش و شكوفايى عقل‌

اسلام براى پرورش و شكوفايى عقل، راههاى عملى گوناگونى را ارائه داده است كه تمام انسانها، در هر سطحى باشند، مى‌توانند از آنها بهره گيرند؛ از جمله به انديشيدن درباره پديده‌هاى زير سفارش مى‌كند:

1- نظام آفرينش‌

«إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ»[2]

همانا در آفرينش آسمانها و زمين و رفت و آمد شب و روز، نشانه‌هايى براى صاحبان عقل است.

2- خلقت انسان‌

«فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسانُ مِمَّ خُلِقَ»[3]

انسان بايد بنگرد كه از چه چيزى خلق شده است.

3- موجودات زنده ديگر

«وَ أَوْحى‌ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»[4]

[1] - تعليم و تربيت در اسلام، ص 271.

[2] - آل عمران( 3)، آيه 190.

[3] - طارق( 86)، آيه 5.

[4] - نحل( 16)، آيات 68- 69.