ب- بهداشت‌

دوّمين محورى كه اسلام در رابطه با پرورش جسم مورد تأكيد قرار داده، بهداشت است. توجّه به پاكيزگى جسم بقدرى مهمّ است كه طهارت بدن و لباس يكى از شرايط عبادتهاى‌اسلامى قرارگرفته و يكى از فلسفه‌هاى آن توجه دادن مسلمانان به رعايت بهداشت و پاكيزگى بدن است. پيامبر اسلام 6 نيز آن را از نشانه‌هاى ايمان دانسته، فرمود:

«النَّظافَةُ مِنَ الْإيمانِ»[1]

پاكيزگى از ايمان است.

علاوه بر اين، برنامه‌هاى فراوان و منتوّعى پيرامون بهداشت تن، لباس، محيط زندگى و غيره وجود دارد كه نظير آنها را در كمتر مكتبى مى‌توان يافت.

ج- ورزش‌

سوّمين محور پرورش جسم، ورزش و بدن سازى است، تا از اين طريق جسم انسان هميشه آماده و شاداب باشد. تشويق اسلام به انجام يك سلسله تمرينات بدنى همچون، شنا، اسب دوانى و تيراندازى در راستاى آماده سازى بدن به هنگام دفاع است و حتّى در كتابهاى فقهى، بابى تحت عنوان «سبق و رمايه/ مسابقه و تيراندازى» وجود دارد كه هر چند در ارتباط با آمادگيهاى رزمى و جنبه‌هاى نظامى و امنيتى است، ليكن بيانگر ميزان توجّه اسلام به امر ورزش نيز مى‌باشد.

تفاوت بين پرورش جسم و تن پرورى: بحث پرورش جسم از بحث تن‌پرورى جداست. اسلام انسان را به پرورش جسم توصيه مى‌كند، نه تن‌پرورى به معناى تنبلى و نفس‌پرورى. اسلام با تن پرورى مخالف است و هيچ گاه آن را نمى‌پسندد؛ زيرا تن‌پرورى پيروى از هوا و هوس و پاسخ مثبت دادن به تمام خواسته‌هاى نفسانى است، در حالى كه تمام دستوراتى كه اسلام در مورد استفاده از غذاهاى پاك و حلال و رعايت بهداشت و ورزش صادر كرده، بر عكس آن است.

[1] - نهج الفصاحه، ابوالقاسم پاينده، ص 636، حديث 3161.