بدن چگونه است؟ روح، اصالت دارد يا بدن؟

پرسشهاى بالا، همواره دانشمندان فلسفه، عرفان، روان شناسى، روانكاوى و ... را به خود، مشغول داشته است و در زمره پيچيده‌ترين مسايل علوم ياد شده نيز قرار دارد.

ما، دانشمندان ياد شده را به حال خود مى‌گذاريم و وارد بحثهاى فنّى و تخصّصى مسأله «روح» نمى‌شويم و در اينجا بطور فشرده و مختصر، درباره ديدگاه قرآن پيرامون جسم و روح، اثبات ارتباط اين دو با يكديگر و تأثير هر يك در ديگرى، سخن مى‌گوييم:

الف- ديدگاه قرآن پيرامون جسم و روح‌

قرآن مجيد، انسان را تركيبى از جسم و جان مى‌داند:

«... وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِينٍ ... ثُمَّ سَوَّاهُ وَ نَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ»[1]

آفرينش آدمى را از گِل آغاز كرد ... سپس او را بياراست و از روح خويش در او دميد.

پس، از نظر آفرينش و تكوين، در اين جهان، بدن انسان بر روح او تقدم دارد و روح انسان به اصطلاح «جسمانية الحدوث» است، گر چه از نظر ارزش و اهميت، روح، رتبه اول را داراست و در سير تكاملى خويش، از بدن به عنوان مركبى راهوار استفاده مى‌كند و پس از متلاشى شدن آن، باز هم به حيات خويش ادامه مى‌دهد؛ زيرا «روحانية البقا» است.

قرآن مجيد، مراتب پيدايش و رشد جسم انسان را از ابتدا تا انتها در چندين نوبت طرح كرده است، همان گونه كه حالات روحى او را ترسيم نموده، ولى بطور قطع، براى «روح» ارزش بيشترى قايل شده‌است، بطورى‌كه وقتى مردم درباره روح پرسش مى‌كنند، مى‌فرمايد:

«قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي»[2]

بگو روح [جزئى‌] از فرمان پروردگار من است.

بنابراين، در پاسخ اين پرسش كه «روح اصالت دارد يا جسم؟» خواهيم گفت: روح چنين مطلبى تا حدودى در زيست شناسى نيز به اثبات رسيده است؛ «سلولهاى بدن ما پيوسته در تغييرند، چنانكه در ظرف مدّت چند سالى بدن ما با بدن سابق بكلّى فرق مى‌كند؛

[1] - سجده( 32)، آيه 7 و 9.

[2] - اسراء( 17)، آيه 85.