5. كشتن غافلگيرانه در دفاع مشروع

آيا از نگاه فقه كشتن غافلگيرانه دشمنان متجاوز جايز است؟

از روايات معصومان استفاده مى‌شود كه كشتن غافلگيرانه ممنوع است. چندين روايت از شيعه و سنى از پيامبر اعظم (ص) نقل كرده‌اند كه حضرت فرموده‌اند: «الأيمان قيّد [1]الفتك والمؤمن لايفتك» اين حديث در منابع اهل سنت از زبير [2]و معاويه [3]و ابوهريره [4]نقل شده است و در منابع شيعه نيز حديث فوق از پيامبر نقل شده و ابوالصباح كنانى به امام صادق (ع) گويد «در همسايگى ما مردى است كه از اميرالمؤمنين بد گويى مى‌كند. آيا اجازۀ كشتن او را مى‌دهيد؟ امام مى‌فرمايد: پيامبر (ص) از «فتك» نهى كرده است و اسلام مانع ترور است. آن شخص را به حال خود واگذار كه جز تو او را كفايت خواهد كرد. ابوالصباح گويد وقتى به كوفه برگشتم مار آن مرد را زد و مرد.» [5]

عبيداللّٰه بن زياد وارد كوفه شد. او خبر آمدن مسلم به كوفه و اقامت او در خانه هانى را شنيده بود و مى‌دانست كه شريك بن اعور هم در خانه هانى است. عبيداللّٰه به بهانه عيادت از شريك بن اعور به خانه هانى آمد. شريك با مسلم بن عقيل پيمان بستند كه هنگام حضور ابن زياد او را بكشند. با اينكه اين كار براى مسلم فراهم گشت، مسلم از كشتن ابن زياد خوددارى كرد و بعد از رفتن عبيداللّٰه براى شريك چنين عذر آورد: همانا اين كار فتك (كشتن غافلگيرانه) بود و پيامبر اعظم (ص) فرمود: همانا ايمان مانع از فتك (كشتن غافلگيرانه) است. [6]

اما در برابر اين روايات، قضاياى تاريخى متعددى از سيره رسول اعظم اسلام (ص) نقل شده كه دستور به كشتن غافلگيرانه بعضى از دشمنان سرسخت اسلام داده كه با تجاوز فيزيكى يا فكرى خود امنيت و آسايش جامعه اسلامى را به خطر مى‌انداخته‌اند. در اينجا چند