... فَإِذٰا جٰاءَ أَجَلُهُمْ لاٰ يَسْتَأْخِرُونَ سٰاعَةً وَ لاٰ يَسْتَقْدِمُونَ‌.«هنگامى كه اجل آنها فرارسد نه ساعتى به عقب مى‌افتد و نه جلو» اعراف/ 34.

در اين جا منظور از اجل، همان مرگ حتمى است.

بنابراين، آيه مزبور تنها مربوط به موردى است كه انسان به عمر نهايى خود رسيده است و اما مرگهاى پيش رس را به‌هيچ‌وجه شامل نمى‌شود. و در هر صورت بايد توجه داشت كه هر دو اجل از ناحيۀ خدا تعيين مى‌شود، يكى به طور مطلق و ديگرى به عنوان مشروط و يا معلق. (ج 149/5-150).

بنابراين مى‌توان گفت كه سرآمد و اجل معلق با دگرگونى شرايط، دگرگون مى‌شود، فى المثل انسانى دست به انتحار و خودكشى مى‌زند در حالى كه اگر اين گناه كبيره را انجام نمى‌داد سالها زنده مى‌ماند و مسلماً اين امور براى همه قابل درك و تجربه است و احدى نمى‌تواند آن را انكار كند.

در زمينه حوادث ناخواسته نيز امورى وجود دارد كه مربوط به اجل معلق است و آن نيز قابل انكار نيست. بنابراين اگر در روايات فراوانى آمده است كه انفاق در راه خدا، يا صله رحم عمر را طولانى و بلاها را بر طرف مى‌كند در حقيقت ناظر به همين عوامل است.

و هرگاه ما اين دو نوع اجل و سرآمد عمر را از هم تفكيك نكنيم درك بسيارى از مسائل در موارد «قضا و قدر» و «تأثير جهاد و تلاش و كوشش در زندگى انسانها» لا ينحل خواهدماند. (ج 209/18.)