... ذٰلِكَ تَأْوِيلُ مٰا لَمْ تَسْطِعْ عَلَيْهِ صَبْراً.«اين هدف نهايى، كارى است كه تو در برابر آن صبر و تحمل نداشتى!» كهف/ 82.

همچنين اگر انسان خوابى مى‌بيند كه نتيجۀ آن روشن نباشد، سپس با مراجعه به كسى، يا مشاهده صحنه‌اى تفسير آن خواب را دريابد به آن «تأويل» گفته مى‌شود، همان‌طور كه يوسف (ع) پس ازآن‌كه خواب مشهورش در خارج تحقق يافت و به اصطلاح به نهايت بازگشت، گفت:

... هٰذٰا تَأْوِيلُ رُءْيٰايَ مِنْ قَبْلُ‌...«اين تفسير و نتيجه و پايان خوابى است كه ديدم...» يوسف/ 100.

و نيز هرگاه انسان سخن بگويد و مفاهيم خاص و اسرارى در آن نهفته باشد كه هدف نهايى آن سخن را تشكيل دهد به آن تأويل مى‌گويند.

در آيۀ مورد بحث (آل عمران/ 7.)، منظور از تأويل همين معنى است، يعنى در قرآن آياتى است كه اسرار و معانى عميقى دارد، منتها افرادى كه افكارشان منحرف است و اغراض فاسدى دارند پيش خود، تفسير و معنى نادرستى براى آن ساخته و براى اغفال خود يا

(آياتى كه به خاطر بالا بردن سطح مطلب و جهات ديگر در بدو نظر احتمالات مختلفى در آن مى‌رود،ولى با توجه به آيات محكم،تفسير آنها براى صاحب‌نظران آشكار مى‌شود]مى‌كنند،تا فتنه‌انگيزى كنند(و مردم را گمراه سازند) و تفسير (نادرستى) براى آن مى‌طلبند، در حالى كه تفسير آنها را جز خدا و راسخان در علم نمى‌دانند...» آل عمران/ 7.

[**] همچنين «پرده برداشتن از روى اسرار چيزى»، يك نوع «تأويل» است و اگر تعبير خواب را تأويل مى‌گويند نيز به‌همين‌جهت است. [ج 498/12.]