از روى كبر و غرور، كفر به حساب آورده است.

مرحوم مجلسى مى‌فرمايد: «اگر گفته شود بر اساس اين آيه، دعا واجب مى‌باشد و از فرائض است و ترك آن از گناهان كبيره است، چون به آن وعده عذاب داده شده اين سخن بعيدى نيست، زيرا دعا فى الجمله و حداقل در سوره حمد واجب است؛ پس كسى كه بطور كلّى دعا را ترك كند و حتّى نمازِ مشتمِل بر آن را نخواند، مستكبر است و در درجه كفر به خدا است»[1]. همانطور كه امام سجّاد عليه السلام مى‌فرمايند: «فَسَمَيّتَ دُعائَك عِبادَةً و تَرْكَهُ اِستِكْباراً و تَوَّعَدْتَ عَلى تَركِهِ دُخُولَ جَهَنّمَ داخِرِينَ‌؛[2]خداوندا دعايت را عبادت ناميدى و ترك آن را كبر دانستى وبر ترك آن وعده دخول در جهنّم دادى».

دعا وسيله يا هدف

آرى مهمترين و مطمئن‌ترين وسيله ارتباط و پيوند بندگان با خداوند عالم، دعا و نيايش است كه پروردگار عالميان ضمن دعوت بندگان به دعا از آن به عنوان عبادت و پرستش ياد كرده و براى اِعراض كنندگان از اين منبع پر فيض و عيد عذاب و ذلّت و خوارى داده است. پيامبر بزرگوار اسلام مى‌فرمايد: «اَلدُّعا مُخُّ العِبادَة[3]؛ دعا اساس و مغز عبادت است.» البته اين طور نيست كه دعا فقط وسيله يافتن خواسته‌ها و بر آورده شدن حاجتها باشد، بلكه مهمترين هدف آن تقرّب به ساحت قدس الهى و اطاعت امر پروردگار و اظهار نياز و افتقار به درگاه آفريدگار جهان است؛ لذا هر چند حاجت بندگان ضمن دعا بر آورده نشود، امّا نفسِ دعا و نيايش، عبادت است، زيرا مانند عبادتهاى رسمى در آن خضوع و خشوع و تذلّل و بندگى وجود دارد و به

[1]- مرآة العقول، ج 12، ص 2.

[2]- صحيفۀ سجّادية، دعاى 45، فراز 16.

[3]- بحار الانوار، محمد باقر مجلسى، ج 93، ص 300 /چاپ بيروت