برای
آشنایی با دیدگاه عبده نسبت به روایات تفسیری
ابتدا جایگاه روایات و سپس حجیت روایات
تفسیری نزد وی بیان میگردد؛ اگرچه به نظر
رشید رضا عبده درباره کتابهای حدیثی اطلاعات
زیادی نداشته است.[1]
اول) جايگاه روايات
عبده با حاکم ساختن عقل و اکتفا به ظهور آیات الهی، مراجعه به احادیث را
ضروری نمیداند. بر این اساس، شرط
پذيرش روايت درباره معجزات (حادثهای كه برخلاف قوانين و نواميس الهىِ
جاری در عالم رویداده است،) اين است كه روايت تفسیری به
تواتر يا به سند صحيحِ متصل از معصوم (به نظر ایشان پیامبر6)نقلشده
باشد.
عبده روايات تفسيري را حجاب قرآن و مانع رسيدن به مقاصد و مفاهيم
عالي قرآن میداند. به باور وی، بهرهمندی از مقدار
اندکی از روایات تفسیری صحیح برای
تفسیر قرآن ضروری است؛ چراکه اکثر تفاسیر روایی از راویان
زندیق اهل یهود و فارس و یا اهل کتاب تازهمسلمان شده، گرفتهشده
است.[2] وی همه سخنان صحابه را حجت نمیداند و
مینویسد که قاعده نزد اهل سنت این است که تمام صحابه عادل
هستند و ناشناخته بودن راوی خللی به صحت سند وارد نمیکند.
این قاعده برای اغلب موارد صادق است؛ (نه همه موارد) زیرا در زمان
پیامبر افراد منافق نیز وجود داشتند.[3]
[1]
- محمد رشید رضا، المنار، ج۸، ص۲۲۲. ر.ک.
مصطفی سباعی، السنه و مکانتها فی التشریع الاسلامی،
بیروت: المکتب الاسلامی، ج ۱، ص ۴۵ .
[2] -
محمد رشید رضا، المنار، ج۱، ص8. البته وی گاهی
ازروایات به عنوان مؤید نظر خود استفاده کرده.ر.ک همان، ج۵، ص
۳۶۱-۳۶۰.