چنانکه قبل گفته شد به باور عبده، در تعارض عقل و نقل، دلیل عقلی مقدم می‌شود و برای دلیل نقلی دو راه باقی می‌ماند: نخست آن‌که منقول را صحیحی بشماریم که از فهم آن عاجزیم و علم آن را به خدا وا‌گذاریم و دوم آن‌که منقول را با رعایت قواعد لغت، تأویل ‌بریم تا با آنچه عقل آن را ثابت کرده، متفق شود.[1]

عبده مانند معتزله[2] در حوزه سندی، با این مبنا که در معرفت دینی باید به علم رسید، از پذیرش خبر واحد امتناع می‌کند و به نقل و بررسی سندی احادیث اهتمامی ندارد. در حوزه محتوایی و دلالی نیز روایات مخالف تحلیل‌های عقلی رد و یا تأویل برده می‌شوند.[3]

بنابراین، حجم اصلي روايات تفسيري كه در المنار مورداستفاده قرارگرفته، متعلق به رشيد رضا است. او، بعد از وفات استاد، از روايات مرتبط با آيات بيشتر بهره گرفت. وی اقوال صحابه و تابعان را، براي معناي لغوي كلمات، حجت می‌داند.[4] وی اعتقاد داشت که اگر قرآن مبین حکم خدا نبود، در این صورت نوبت به سنت رسول خدا 6 می‌رسد و اگر حدیثی از پیامبر 6 یافت نشد، مسلمانان به اجتهاد خود عمل کنند. چنانچه پیامبر 6 سخن معاذ را مبنی بر رجوع به اجتهاد خودش درصورتی‌که در کتاب خدا و سنت رسول خدا حکمی را نیافت، پسندیدند.[5]

[1] - محمد عبده، الاسلام و النصرانیة مع العلم و المدنیه، ص ۷۰ .

[2] - ر.ک. قاضی عبدالجبار ابن احمد، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، (محقق: محمود محمد قاسم)۲۰ جلدی، بی جا، بی تا، ج ۱۶، ص ۱۰.

[3] - ر. ک. محمد اسعدی، جریان شناسی تفاسیر معتزلی، ص ۵۶.

[4] - محمد رشید رضا، المنار، ج ۱، ص ۷؛ر. ک. ج ۳، ص ۲۰۸.

[5] - ر.ک. احمد بن علی جصاص، احکام القرآن، چاپ اول، ۵ جلدی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵، ج ۳، ص ۱۷۹.