مساله 3120- پس از طرح دعوي در دادگاه مدعي عليه يا اقرار مي‌كند يا انكار و يا سكوت . پس اگر اقرار نمايد ومدعي از قاضي طلب حكم كند، لازم است قاضي براساس اقرار مدعي عليه حكم نمايد و بعد از حكم او دعوي پايان مي‌پذيرد. و اگر مدعي عليه انكار نمايد، قاضي از مدعي طلب بينه و شهود مي‌كند، پس اگر بينه خود را حاضر نمودقاضي بر اساس آن حكم مي‌كند، و اگر بينه نداشت و يا نخواست آن را اقامه نمايد مي‌تواند از قاضي بخواهد كه منكررا قسم دهد، در اين صورت اگر منكر قسم ياد كند و قاضي به نفع او حكم نمايد دعوي پايان مي‌پذيرد، و مدعي ديگرحق طرح دعوي يا تقاص از مال منكر را ندارد، هرچند خود را محق بداند.

مساله 3121- قسم خوردن منكر بايد به دستور قاضي و پس از تقاضاي مدعي باشد، پس اگر خودش يا به دستورقاضي بدون تقاضاي مدعي قسم بخورد فايده ندارد، و پس از تقاضاي مدعي و دستور قاضي دوباره بايد قسم يادكند.

مساله 3122- منكر مي‌تواند از قسم خوردن خود داري و نكول نمايد و قسم را به مدعي برگرداند، پس اگر مدعي قسم ياد كند و قاضي حكم نمايد دعوي به نفع مدعي پايان مي‌پذيرد. و اگر منكر از قسم خوردن و برگرداندن قسم به مدعي خود داري نمايد، بنابراحتياط واجب قاضي از مدعي مي‌خواهد كه قسم ياد كند، پس اگر او قسم ياد كرددعوايش ثابت مي‌شود، وگرنه ظاهرا ساقط مي‌گردد.

مساله 3123- اگر مدعي عليه سكوت نمايد و اقرار يا انكار نكند قاضي از مدعي طلب بينه مي‌نمايد، و اگر او بينه نداشت يا آن را حاضر نكرد، در صورت درخواست مدعي قاضي از مدعي عليه مي‌خواهد كه قسم ياد كند و يا قسم رابه مدعي برگرداند، پس اگر به سكوت خود ادامه داد بنابراحتياط واجب قاضي از مدعي مي‌خواهد تا او قسم بخورد ودعوي به نفع او پايان پذيرد.

مساله 3124- هرگاه مدعي اقامه بينه نمايد قاضي نمي تواند او را به قسم خوردن نيز وادار كند، مگر اينكه مورددعوي طلبكاري از ميت باشد كه مدعي علاوه بر بينه بايد قسم نيز ياد كند مبني بر اينكه فعلا حق او باقي است و آن رادريافت نكرده است . و در اين حكم فرقي نيست بين اينكه مدعي طلب از ميت، وارث يا وصي و يا شخص ديگري باشد. و اگر مدعي بر ميت ورثه صاحب حق باشند علاوه بر اقامه بينه هركدام جداگانه بايد قسم ياد كنند.

مساله 3125- هرگاه بدهكاري ميت به طريقي غير از بينه - نظير اقرار ميت در زمان حيات يا اقرار ورثه او يا شهرتي كه موجب اطمينان باشد - ثابت شود و احتمال داده شود كه ميت طلب خود