مسائل مساقات

"مساقات" قراردادي است ميان باغدار و باغبان، به اين ترتيب كه باغدار درختهايي را كه ميوه آن مال خود اوست يااختيار ميوه هاي آن با اوست در زمان معيني براي آبياري و پرورش در اختيار باغبان قرار دهد تا پس از به دست آمدن محصول سهم مشاع معيني - مثلا يك دوم يا يك سوم - از ميوه هاي آن را باغبان ببرد.

مساله 2176- بنابراحتياط مساقات در درختهايي مانند بيد و چنار كه ميوه نمي دهند و نيز در بوته خربزه، هندوانه، خيار و مانند اينها صحيح نيست، هرچند به عنوان مصالحه مانعي ندارد. ولي مساقات در مثل درخت حنا كه از برگ آن استفاده مي‌كنند يا درختي كه از گل آن استفاده مي‌شود اشكال ندارد.

مساله 2177- در صورتي كه باغ مشتمل بر انواع درختان ميوه باشد مي‌توان براي هر نوع، سهميه اي خلاف سهميه نوع ديگر قرارداد كرد.

مساله 2178- مساقات صيغه معيني ندارد و همين كه باغدار مقصود خود را با هر واژه اي به ) طرف بفهماند يا باغ را به عنوان مساقات تحويل دهد و باغبان قبول كند كافي است .

مساله 2179- مالك و كسي كه تربيت و آبياري درختها را به عهده مي‌گيرد بايد مكلف، عاقل و داراي اختيار باشند وعلاوه بر اين مالك بايد سفيه نباشد - يعني مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف نكند - مگر اينكه ولي او اجازه دهد، و نيز مالك نبايد توسط حاكم شرع از تصرف در اموال خود منع شده باشد. همچنين است عامل اگر بخواهد از مال خود مصرف كند.

مساله 2180- مدت مساقات بايد معلوم باشد، و اگر اول آن را معين كنند و آخر آن را زماني قرار دهند كه ميوه آن سال به دست مي‌آيد، در صورتي كه به حسب عادت وقت آن معلوم باشد صحيح است .