اسم الکتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي المؤلف : منتظري، حسينعلي الجزء : 1 صفحة : 394
(الي ان قال) فقام رجل فقال : يا اميرالمؤمنين، ما نصنع في ذلك الزمان ؟ قال : انظروا
اهل بيت نبيكم فان لبدوا فالبدوا، و ان استصرخوكم فانصروهم توجروا، و لا
تستبقوهم فتصرعكم البلية ثم ذكر حصول الفرج بخروج صاحب الامر(ع)."[1]
كتاب الغارات از زر بن حبيش روايت ميكند كه حضرت علي (ع) در نهروان
خطبه ايراد ميفرمود، شخصي به پاخاست و گفت : اي اميرالمؤمنين، درباره فتنه ها
سخن بگو. حضرت فرمود: فتنه ها هنگامي كه روي ميآورند شبهه ناك هستند،
سپس پاره اي از فتنه ها را برشمرد. شخص ديگري از جاي برخاست و گفت : اي
اميرمؤمنان، در آن زمان ما چه كنيم ؟ حضرت فرمود: و به اهل بيت پيامبرتان نگاه
كنيد، اگر آنها درنگ كرده و ايستادند شما هم توقف كنيد، و اگر از شما ياري طلبيدند
به ياري آنها بشتابيد تا اجر و پاداش ببريد، و هرگز از آنها سبقت نگيريد كه
مصيبت ها و مشكلات شما را فرا خواهد گرفت . سپس امام (ع) بشارت فرج و
پيروزي به وسيله خروج صاحب الامر (عج) را بيان فرمود.
توضيح روايت
اين كلام قسمتي از يك خطبه طولاني است كه در اول كتاب الغارات [2] درج شده
و قسمتي از آن نيز در نهج البلاغه آمده است .[3] و نظير همين روايت نيز در كتاب
سليم بن قيس به صورت مفصل مطرح شده است .[4]
طبق آنچه از ظاهر كتاب الغارات استفاده ميگردد اين كلام مربوط به زمان فتنه
بني اميه است، و نزد ما واضح است كه در زمان بني اميه مرجع حق براي شيعيان
اهل بيت پيغمبر6 بوده اند، و در اين كلام يادآوري شده كه در صورت سكوت و
توقف اهل بيت (ع) آنان بايد آرام بگيرند، و در صورت قيام و طلب ياري كردن آنان،
بايد به ياريشان بشتابند; در هر صورت دستور مراجعه به اهل بيت پيغمبر6 در
مسائل سياسي و مبارزاتي مستلزم حضور و ظهور آنان است، به گونه اي كه بتوان از
آنان سرمشق و الگو گرفت ; مگر اينكه مراد روايت مراجعه به شخص ائمه (ع)
نباشد، بلكه مراد مراجعه به سخنان و راهنمايي هاي آنان كه همواره باقي است
باشد، كه در اين صورت مفهوم روايت اين ميشود كه سخنان و راهنمائي هاي
ائمه (ع) كه از آنان بر جاي مانده همواره بايد محور عمل حتي در مسائل قيام و
[1] وسائل الشيعه 41/11، باب 13 از ابواب جهاد عدو، روايت 17.
[2] الغارات 1/1 - 13.
[3] نهج البلاغه، فيض / 273، خطبه 92، لح 137/، خطبه 93.
[4] كتاب سليم بن قيس / 156.
اسم الکتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي المؤلف : منتظري، حسينعلي الجزء : 1 صفحة : 394