اينها مطالبي بود كه اجمالا به سند حديث مربوط مي‌شد.

گستردگي علت در مفهوم روايت

و اما آنچه از دلالت اين روايت استفاده مي‌گردد اين است كه : اگرچه موضوع مورد پرسش در اين روايت امامت ائمه معصومين (ع) است، اما عللي كه در پاسخ بيان شده عام است و شامل همه زمانها مي‌گردد.

حكمت و فايده وجود امام چنانكه امام (ع) بيان فرمود بسيار زياد و گسترده است، كه در روايت سه نمونه از آن يادآوري شده است :

1 - اجراي احكام اسلام و جلوگيري از پا فراگذاشتن از قوانين و مقررات اسلام .

2 - ضرورت وجود امام براي بهبود زندگي ديني و دنيوي مردم .

3 - مصون و محفوظ ماندن احكام الهي از دگرگوني و تحريف و كهنه شدن و از بين رفتن .

حال بايد ديد آيا اين علتهاي سه گانه در زمان غيبت وجود ندارد؟ آيا مردم در عصر غيبت تبديل به فرشته مي‌شوند؟ آيا به پيشوا و رهبري كه امور آنان را منظم نموده و شر ستمگران را از سر ستمديدگان كوتاه كند و كسي كه آنان را از تعدي نمودن و از واردشدن در اموري كه منع شده اند باز دارد نياز ندارند؟!

دليل چهارم : [ استدلال به كلام اميرالمؤمنين (ع) به هنگام رد شبهه خوارج ]

اميرالمؤمنين علي (ع) پس از جنگ صفين هنگامي كه شعار خوارج را درباره حكومت شنيد كه با گفتن "لا حكم الا لله" قصد نفي امامت آن حضرت را دارند و به گونه اي مي‌خواهند اصل حكومت و امامت را مورد انكار قرار دهند، فرمود:

"كلمه حقي است كه از آن اراده باطل نموده اند، بلي حكم از آن خداوند است، اما اينان مي‌گويند حكومت و امارت نيز فقط مخصوص خداوند است، و حال آنكه مردم مجبور هستند امير و حاكمي - فاجر يا صالح - داشته باشند تا در سايه حكومت او مؤمن وظايف خود را انجام دهد و كافر از زندگي دنيوي خود بهره گيرد تا مهلتها به پايان رسد و همچنين مالياتها توسط وي جمع آوري گردد و با دشمنان مبارزه شود، راهها ايمني يافته و حق ضعيف از قوي گرفته شود و نيكوكار آسايش يابد و از شر افراد فاجر ايمني حاصل گردد."

و در كلام ديگري هنگامي كه شعار "تحكيم" خوارج را شنيد، فرمود:

"حكم الله انتظر فيكم - حكم خدا را درباره شما انتظار مي‌كشم ." و فرمود:

"در حكومت شخص نيكوكار، افراد متقي به انجام وظايف خود موفق مي‌شوند;