مي‌داشت و خلفا نيز پس از وي اين چنين مي‌كردند و سيره علي (ع) هم در دوران خلافت اين گونه بود.

روايات متعددي بر اينكه زكات به حسب حكم اولي در اختيار حاكم اسلامي است دلالت دارد، كه نمونه هايي از آن از نظر شما مي‌گذرد:

1 - روايت صحيحه اي از زراره و محمد بن مسلم نقل شده كه آن دو از تفسير آيه (انما الصدقات للفقراء و المساكين والعاملين عليها و المؤلفة قلوبهم و في الرقاب و الغارمين و في سبيل الله و ابن السبيل فريضة من الله و الله عليم حكيم [1] صدقات (زكوات) مال "نيازمندان" و "مستمندان" و "مأمورين گردآوري و نگهداري زكات" و "افرادي كه لازم است دلهايشان جلب اسلام شود"و "آزاد كردن بردگان و بدهكاران" و "هر كار خير در راه خدا" و "در راه ماندگان" فريضه اي است از جانب خداوند; و خداست داناي حكيم .) از امام جعفر صادق (ع) پرسش نمودند كه آيا از زكات به فقرا و مساكين غير شيعه نيز داده مي‌شود؟ حضرت فرمود: "امام به همه اينها از زكات پرداخت مي‌كند براي اينكه همه اطاعت و پيروي او را پذيرفته اند."

زراره گفت : به آن حضرت عرض كردم :

اگرچه آنان عارف به حق (شيعه) نباشند؟ حضرت فرمودند: "بلي اي زراره، اگر امام بخواهد فقط به طرفداران حق بدهد و به ديگران نپردازد، چه بسا محل و موردي براي زكات پيدا نشود; امام بايد به كساني كه اهل حق هم نيستند و نيازمندند بپردازد تا اينكه آنان به دين رغبت پيدا كرده و به اطاعت از امام پايدار بمانند; اما در اين روزگار تو و اصحاب تو به غير اهل حق و معرفت زكات ندهيد، شما در ميان مسلمانان هر كه را عارف به حق يافتيد از زكات خويش بپردازيد نه همه مردم را."[2]

از اين صحيحه به خوبي استفاده مي‌شود كه زكات بر اساس تشريع اولي در اختيار امام است و امام به وسيله آن مشكلات كساني را كه تحت سرپرستي وي هستند برطرف مي‌كند، چه عارف به حق باشند يا نباشند. اما چون افرادي غاصب و نااهل حكومت را به تصرف خود آورده و اموال عمومي و زكوات را در غير جايگاه خود مصرف مي‌كردند و اهل حق بدون سرپرست و محروم باقي ماندند، در آن صورت امام دستور فرمود اهل حق (شيعه) زكوات خود را بين فقراي خود [كه از

---