معناي ولايت و مشتقات آن در لغت و در فرهنگ اسلامي

آنچه از تفسير آيه شريفه باقي ماند و لازم است به آن پرداخته شود تفسير ولايت و مشتقات آن است كه به آن مي‌پردازيم :

معناي لغوي ولايت : راغب (اصفهاني) در كتاب مفردات خويش واژه ولايت را اين گونه معني مي‌كند:

"ولاء و توالي آن است كه دو يا چند چيز به گونه اي كنار هم قرار گيرند كه هيچ چيز غير خودشان بين آنان حايل نباشد، گاهي ولاء و توالي براي قرب مكاني، نسبي، ديني، دوستي، هم ياري و هم فكري در اعتقاد استعاره آورده مي‌شوند.[1]

ولايت (به كسر واو) به معني نصرت و ياري رساندن است، و ولايت (به فتح واو) به معني به عهده گرفتن امور است . برخي گفته اند: ولايت (به كسر واو) و ولايت (به فتح واو) مثل دلالت (به كسر دال) و دلالت (به فتح دال) است كه تفاوتي از جهت معني با يكديگر ندارند و حقيقت آن به عهده گرفتن است .

كلمه "ولي" و "مولي" نيز به همين معني به كار گرفته مي‌شوند و هر دو هم به معني فاعل يعني سرپرست و حاكم (مولي) و هم به معني مفعول يعني فرد تحت كفالت و سرپرستي (موالي) به كار برده شده است ."[2]

نهايه ابن اثير مي‌نويسد:

"در بين اسماء خداوند تبارك و تعالي (ولي ) ديده مي‌شود، يعني "ياور"; و برخي گفته اند: يعني كسي كه اداره امور عالم و همه خلايقي كه به وي قيام و قوام دارند به عهده اوست، و يكي از نامهاي خداوند عزوجل "والي" است و اين بدان جهت است كه وي مالك همه اشياء است و به هرگونه كه اراده كند در آنها قدرت

---