محدوديت و انسداد باب معرفت مي‌شود; و اين خواست شارع نيست . وادار شدن به تحصيل معرفت دين، موجب كسب ايمان و يا افزايش آن مي‌شود. و اگر چنين نباشد غبار كهنگي و زوال بر چهره دين خواهد نشست و ممكن است به تدريج از ذهنها و دلها رخت بربندد.

7 - آخرين كتاب آسماني و اوصياي پيامبر6 و دانشمنداني دين شناس نقش خود را در طول زمان ايفا مي‌كنند و آن گونه كه لازم است ذهن ها را آماده مي‌سازند و از همين طريق مسائل لازم براي نسل هاي بعد منتقل مي‌شود.

اديان آسماني گذشته مانند درجات كلاسهاي دانشگاهي است، و دين اسلام همچون آخرين كلاس است كه در آن شاگرد به حدي از درك و فهم و دانش و اجتهاد مي‌رسد كه ديگر به استاد و راهنماي جديد نياز ندارد و خود به تفكر و تحقيق مي‌پردازد.

دين و تحولات

اديان گذشته برحسب تحصيل تجربه جديد از سوي بشر و تغيير شرايط و مقتضيات تغيير مي‌يافته اند و دين جديدي از جانب خداوند تشريع مي‌شده است . يعني تقريبا در آن بخش هايي كه تحول لازم بوده، همپاي تحولات عصري، در پاره اي امور، شريعت سابق نسخ مي‌شده و شريعت جديد جاي آن را مي‌گرفته است . اين جابجايي ادامه يافته تا اين كه عصر ختم نبوت فرارسيده است . در دوران تشريع آخرين شريعت آسماني (اسلام) نيز كم و بيش بر حسب شرايط و آماده سازي مردم، برخي از احكام به تدريج تشريع شده و برخي ديگر پس از مدتي نسخ گرديده است . خداوند خود، از اين واقعيت چنين خبر داده است : (ما ننسخ من آية أو ننسها نأت بخير منها أو مثلها...)[1] "هر چه را كه نسخ كنيم از آيه اي و يا آن را از يادها ببريم، بهتر از آن و يا مثل آن را مي‌آوريم ... ."

---