وقتي كه تشريع همه ابعاد آخرين دين به پايان رسيد ختم نبوت اعلام شد، و آنچه تشريع شد ديگر اصول و كليات آن تغيير يافتني نيست ; و تا وقوع قيامت دين اسلام ثابت است و باقي خواهد ماند.

تحولات فزاينده و رو به رشدي از سوي انسانها در حال انجام است . انسانها توانسته اند به صورت حيرت انگيزي طبيعت را تسخير كنند و در خدمت خود درآورند. تغييراتي در انسانها، حيوانات، موجودات گياهي و طبيعي براي استفاده هرچه بهتر و بيشتر صورت مي‌گيرد. برخي از اين تغيير و تحولها با دستورهاي دين سازگار نيست، به نحوي كه گاهي بايد از يكي به نفع ديگري چشم پوشي كرد. تغيير جنسيت، اصلاح نژاد، تلقيح مصنوعي، كنترل جمعيت با تغييراتي در بدن و پيوند اعضا، نمونه هايي از اين تغييرها مي‌باشند. حال سؤال اين است كه اصولا دين با چنين تحولاتي موافق است يا خير؟ اگر آري، ناسازگاريها چگونه قابل حل اند؟ به عبارتي آخرين دين چگونه مي‌تواند خود را همپاي تحولات فزاينده تطبيق كند؟

تحولاتي كه از سوي انسانها پديد مي‌آيد هم مي‌تواند منفي باشد و هم مثبت . تحولات منفي را دين نه همراهي مي‌كند و نه بايد انتظار همراهي از آن داشت . مراد از تحولات منفي آن دسته تغييراتي است كه مصالح انسانها در آنها رعايت نشده است، اگرچه به ظاهر از نوع تحولات مثبت باشد. چه اين كه هر چه رخ مي‌دهد و جديد است مساوي با خير و رشد نيست . اما تحولاتي كه در راستاي كمك به زندگي انسانهاست و با اصول انساني، عقل و تجربه بشري سازگار است، دين نظر منفي به آنها ندارد و كيفيت سازگاري آن را با تحولات مي‌توان چنين تشريح كرد:

انسانها جنبه هاي ثابتي دارند كه تحولات هيچ تأثيري در آنها ندارد. در اين بخش، دين نيز ثابت است و همان خواسته هاي ثابت را پاسخگو است . دين حاوي امور اعتقادي، اخلاقي و عملي است . امور اعتقادي و اخلاقي مربوط به همان جنبه هاي ثابت است و تغيير در آنها منطقي نيست . آري ممكن است برخي دستاوردهاي علمي درباره جهان و يا تفسير علمي جهان، نگرش برخي انسانها را