بالرجوع الي الاثار" خدايا تو ما را امر كردي كه به آثار تو رجوع كنيم، به چيزهايي كه جلوه هاي توست و عكسهاي توست، اما خدايا مرا به خودت برگردان و ديگر به آثار رجوعم مده كه من بخواهم عكس را ببينم، "فارجعني اليك بكسوة الانوار" مرا به خودت برگردان به اين كه انوار جلال تو مرا بپوشاند، غرق جمال تو شوم . همان چيزي كه حضرت موسي در كوه طور يافت و طاقتش را نياورد. "و هداية الاستبصار حتي ارجع اليك منها" و هدايت كني مرا به مشاهده و بينايي تا بدون توجه به آثار به شهود حضرتت نائل گردم، تا با بصيرت از موجودات به خودت برگردم و خودت را ببينم . "كما دخلت اليك منها" چنانچه به مقام معرفتت از راه آنها وارد شدم، هرچند ابتدا از راه موجودات به طرف تو آمدم اما حالا ديگر مستقيما خودت را ببينم . "مصون السر عن النظر اليها" درونم توجه به آثار نكرده و همتم بلندتر از آنها باشد، باطن من محفوظ باشد از اين كه نظر به آثار كنم، چرا كه اگر در نظر كردن به آثار متوقف شويم خود غفلت از خداست .

انسان بايد از عكس به صاحب عكس برسد و ديگر از عكس غفلت كند; اگرچه ممكن است عكس در ابتدا راهنماي انسان باشد، اما بلافاصله بايد از عكس به صاحب عكس متوجه شد; بايد از عكس و خودت غافل شوي و در صاحب عكس فاني شوي .

شناخت واقع بينانه عالم هستي

در دعايي كه منسوب به پيغمبراكرم 6 است مي‌فرمايد: "اللهم ارنا الاشياء كما هي"[1] خدايا بنما به ما اشياء و موجودات را همان طور كه هستند. بدين معنا كه

---