نيست خمس آنها را بدهد و اگر نداند كه در بين سال خريده يا بعد از تمام شدن سال، بنابر احتياط مستحب بايد با حاكم شرع مصالحه كند.

2- معدن‌

مسئله 1807- اگر از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، ذغال سنگ، فيروزه، عقيق، زاج، نمك و معدنهاى ديگر چيزى بدست آورد، در صورتيكه بمقدار نصاب باشد، بايد خمس آنرا بدهد.

مسئله 1808- نصاب معدن 15 مثقال معمولى طلاى سكه‌دار است، كه مساوى با بيست مثقال شرعى است، يعنى اگر قيمت چيزى را كه از معدن بيرون آورده، بعد از كم كردن مخارجى كه براى بدست آوردن آن مصرف كرده به 15 مثقال طلا برسد، بايد خمس آن را بدهد.

مسئله 1809- استفاده‌اى كه از معدن برده؛ اگر قيمت آن به 15 مثقال طلا نرسد خمس آن در صورتى لازم استكه به تنهائى يا با منافع ديگر كسب او از مخارج سالش زياد بيايد.

مسئله 1810- احتياط لازم در گل سرشور و گچ و آهك و گل سرخ اگر بحد نصاب برسد دادن خمس است پيش از خارج كردن مؤنه سال و اگر كمتر از نصاب باشد حكم ساير منافع سال را دارد.

مسئله 1811- كسيكه از معدن چيزى بدست ميآورد، بايد خمس آن را بدهد چه معدن روى زمين باشد، يا زير آن، در زمينى باشد كه ملك است، يا در جائى باشد كه مالك ندارد.

مسئله 1812- اگر نداند قيمت چيزى را كه از معدن بيرون آورده به 15 مثقال طلا ميرسد يا نه، بايد بوزن كردن يا از راه ديگر قيمت آن را معلوم كند.

مسئله 1813- اگر چند نفر چيزى از معدن بيرون آورند، چنانچه بعد از كم كردن مخارجى كه براى بدست آوردن آن مصرف كرده‌اند، قيمت آن به 15 مثقال طلا