برسد اگرچه سهم هر كدام آنها اين مقدار نباشد، بنابر احتياط مستحب بايد خمس آنرا بدهند.

مسئله 1814- اگر معدنى را كه در ملك ديگريست بدون اجازه او بيرون آورد، آنچه از آن بدست ميآيد، مال صاحب ملك است. و چون صاحب ملك براى بيرون آوردن آن خرجى نكرده، بايد خمس تمام آنچه را كه از معدن بيرون آمده بدهد.

3- گنج‌

مسئله 1815- گنج مالى است كه در زمين يا درخت يا كوه يا ديوار پنهان باشد و كسى آنرا پيدا كند و طورى باشد كه بآن؛ گنج بگويند.

مسئله 1816- اگر انسان در زمينى كه ملك كسى نيست گنجى پيدا كند، مال خود او است و بايد خمس آنرا بدهد.

مسئله 1817- نصاب گنج در غير طلا و نقره بنابر احتياط 105 مثقال نقره سكه‌دار يا 15 مثقال طلاى سكه‌دار است يعنى اگر قيمت چيزى را كه از گنج بدست ميآورد، بعد از كم كردن مخارجى كه براى آن كرده به يكى از اين دو نصاب برسد، بنابر احتياط واجب بايد خمس آنرا بدهد و اما نصاب گنج طلا 15 مثقال طلاى سكه، دار و گنج نقره 105 مثقال نقره سكه‌دار است.

مسئله 1818- اگر در زمينى كه از ديگرى خريده گنجى پيدا كند و بداند مال كسانيكه قبلا مالك آن زمين بوده‌اند نيست، مال خود او ميشود و بايد خمس آنرا بدهد. ولى اگر احتمال دهد كه مال يكى از آنان است، بايد باو اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نيست، بايد به كسيكه پيش از او مالك زمين بوده اطلاع دهد و بهمين ترتيب بنابر احتياط لازم بتمام كسانيكه پيش از او مالك زمين بوده‌اند خبر دهد و اگر معلوم شود مال هيچ يك آنان نيست، مال خود او ميشود و بايد خمس آنرا بدهد.

مسئله 1819- اگر در ظرفهاى متعددى كه در يكجا دفن شده مالى پيدا