آنجا كه تمام شعر بيان مى‌شود «تمثيل» گفته مى‌شود و آنجا كه بعضى از مطلب ديگران در ميان شعر مى‌آيد «تضمين» و امام 7 در ميان مطالب خود به «تمثيل» بيشتر توجه داشته است.

حديث نفس‌

اين ضرب‌المثل در ايران معروف است: «به در بزن ديوار بشنود»، عربها اين ضرب‌المثل را به اين عنوان بيان مى‌دارند: «ايّاك و اسمعى يا جارى»: روى سخن من با همسايه است ولى تو را در نظر دارم. با ديگرى حرف مى‌زند ولى هدفش شنونده است اما نمى‌خواهد بطور مستقيم با او سخن بگويد.

امام زين العابدين 7 كه با خداى خود مناجات مى‌كند و دعا مى‌خواند، در ضمن دعا معارف، سياست، اخلاق و مطالب إسلامي را عرضه مى‌دارد تا اگر فعاليت مستقيم را از دست داده به صورت گريه و ناله، هدف خويش را تأمين كند.

و امام على 7 كه مى‌خواهد عملا مردم را در راه انقلاب اخلاقى و اصلاح اجتماعى قرار دهد، فرزندانش، امام حسن 7 و امام حسين 7 را كه خود مجسمه علم و تقوى بوده‌اند اندرز مى‌دهد و به بيان ديگر با خود سخن مى‌گويد تا ديگران پند بگيرند كه حديث نفس از نظر علم اخلاق مطلبى عميق است و آموزنده.

خودستائى امام 7‌

امام على 7 هم در نهج البلاغة و هم در ديوان، موارد مختلفى از خود سخن مى‌گويد، امتيازهاى خويش را شماره مى‌كند و اين نهايت مصيبت امام على 7 است.

شخصيتى كه بيست و پنجسال از صحنه رياست ظاهرى كنار زده شده و تنها به هنگامى كه چرخ اداره مملكت سست مى‌شده يا مى‌ايستاده احضار مى‌شده يا مورد مشورت قرار مى‌گرفته تا كندى را برطرف و توقف را به حركت بدل كند و