اسم الکتاب : سعادت از نگاه فارابى المؤلف : جابری مقدم، علی اکبر الجزء : 1 صفحة : 86
ستايش يا سرزنشاند، خود بر سه دستهاند:
دسته اول افعالى هستند كه در آنها انسان مىبايد از بدنش به عنوان ابزار استفاده كند؛
مثل ايستادن، نشستن، سوار شدن، نگاه كردن و شنيدن.
دسته دوم عبارتند از عوارض نفس مثل شهوت و لذت و شادمانى و خشم و ترس
و اشتياق و مهربانى و چيزهايى از اين دست كه به اينها شبيه است و دسته سوم تميز و
تشخيصهايى است كه به وسيله ذهن انجام مىشود. اين سه دسته احوال و افعال، امورى
هستند كه انسان در هيچ زمانى از زندگى خود از آنها خالى نيست يا لااقل برخى از
آنها براى او وجود دارد. و براى هريك از اين امور انسان يا مورد ستايش قرار
مىگيرد يا مورد سرزنش.
وقتى كارهاى او زشت (قبيح) باشند، او مورد مذمت و سرزنش قرار مىگيرد
و وقتى كارهايش زيبا (جميل) باشند، حمد و ستايش جزاى اوست. و عوارض نفسانى او
مادام كه ناسزا باشند، او مورد مذمت قرار مىگيرد و اگر سزاوار باشند، او مورد
ستايش واقع مىشود. و وقتى تميز ذهنى او فاسد يا نادرست باشد، او مورد مذمت قرار
مىگيرد.
نيكويى تشخيص ذهنى براى انسان دو چيز را پديد مىآورد يا اعتقاد حق
يا قدرت تميز در مورد امورى كه براى انسان رخ مىدهد و فساد و نادرستى تميز ذهنى
عبارت است از اينكه انسان در مورد امورى كه با آنها مواجه مىشود نتواند حق يا
باطل بودن آنها را تشخيص دهد.
اكنون بر ما است كه بيان كنيم چگونه مىتوانيم افعال جميله داشته
باشيم و عوارض نفسانى خود را چنانكه سزاوار است بسازيم و از چه راهى براى ما جودة
تميز و نيكويى تشخيص حاصل مىشود.
اسم الکتاب : سعادت از نگاه فارابى المؤلف : جابری مقدم، علی اکبر الجزء : 1 صفحة : 86