كند به تعلم فلسفه و آن را ياد بگيرد ممكن است به فيلسوف دروغين و فيلسوف‌نما و فيلسوف باطل تبديل نشود.

آتش هراكليتس‌

62. فيلسوف باطل كسى است كه علوم نظرى براى او حاصل مى‌شود بدون اين‌كه آن‌ها با كمال نهايى آن در او تحقق يافته باشند؛ يعنى نمى‌توان آن‌چه به طور علمى يافته است را از راه‌هاى ممكن در غير از خودش ايجاد كند و فيلسوف‌نما[1] كسى است كه علوم نظرى را فرامى‌گيرد و نه مى‌خواهد و نه خود را نسبت به افعال فاضله‌اى كه به حسب ملت خاص، فاضله به حساب مى‌آيند عادت مى‌دهد و نه نسبت به افعال جميله‌اى كه در مشهور، جميله محسوب مى‌شوند در خود عادتى ايجاد مى‌كند، بلكه در هرچه رخ دهد، تابع هوا و شهوات خود است و فيلسوف دروغين‌[2] كسى است كه علوم نظريه را بدون آن‌كه طبعش براى آن‌ها آماده باشد ياد مى‌گيرد. فيلسوف دروغين و فيلسوف‌نما (مزور و بهرج)، اگرچه علوم نظريه را به طور كامل فرابگيرند در آخر كار آن‌چه با خود دارند را اندك‌اندك از كف مى‌دهند تا اين‌كه به سنى مى‌رسند كه در راه فضايل، زمانى است كه انسان [به طور معمول‌] در آن سن به كمال فضايل مى‌رسد، علوم آن‌ها

[1] - كلمه‌اى كه فارابى به كار مى‌برد فيلسوف بهرج است: بهرج در لغت يعنى- دروغين- آن‌چه ظاهرش آراسته شده و ....

[2] - در ابتداى اين بخش فارابى كلمه فيلسوف روز را به كار برد، در اين‌جا دو نسخه وجود دارد فيلسوف مزور و فيلسوف زور.