بدين بيان معلوم مى‌شود كه خاص تنها رئيس اول است و او كسى است كه علمش علمى است كه شامل معقولات متكى به براهين يقينيه است و بقيه مردم عامه و جمهور مى‌باشند. با بيانى كه گذشت بايد افزود كه طرق اقناعى و تخيلات، در راه تعليم عامه و جمهور امت‌ها و شهرها استفاده مى‌شود و راه براهين يقينيه كه به وسيله آن‌ها موجودات به طور معقول به دست مى‌آيند، براى تعليم كسى كه قرار است خاص باشد استفاده مى‌شود.

علم رئيسه و سير آن در ميان تمدن‌ها

53. اين علم است كه مقدم‌ترين علوم و كامل‌ترين آن‌ها در رياست است و ساير علومى كه به نحوى داراى رياست هستند، تحت رياست اين علم قرار دارند. مقصودم از ساير علوم رئيسه، علمى است كه در مرحله دوم و سوم و سپس آن‌چه از اين‌ها انتزاع مى‌شود قرار مى‌گيرد؛ ازآن‌رو كه اين علوم در كنار آن علم قرار مى‌گيرند و به كار گرفته مى‌شوند تا به وسيله آن‌ها غرض آن علم به كمال برسد كه عبارت است از سعادت نهايى و كمال پايانى كه انسان به آن مى‌رسد و اين علم همان‌طور كه گفته مى‌شود در زمان قديم در ميان كلدانيان وجود داشته است كه اهل عراق باشند، سپس به اهل مصر انتقال يافته و آن‌گاه نزد يونانيان رفته است و اين سير همواره ادامه داشته است تا اين‌كه به سريانيان رسيده، نهايتا به اعراب رسيده است.

و آن‌چه اين علم شامل آن است، ابتدائا به زبان يونانى بيان شده‌