مقاله اولى: در بيان شمه‌اى از حقيقت حال علم و علما

ببايد دانست كه آدمى از ديگر حيوانات به گوهر دانش و بينش گرامى گشته است و بواسطه عقل و دانائى از آفرينش بر سر آمده و همه را به فرمان خود در آورده، چنانكه كريمه‌ «وَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ»[1] بدان اشاره فرموده.

و اين گوهر دانش اگر چه انواع بسيار دارد و ليكن، از ميان همه برگزيده و گرامى، دانش حكمت است كه در شأن او آمده كه‌ «وَ مَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْراً كَثِيراً»[2] [چه‌] از آن علم، حقيقت اشياء هويدا مى‌گردد و خصوصا شناخت نفس خويش كه سرمايه تحصيل حقايق و معارف الهى است كه از آنجا معرفت مبدأ و معاد كه انبياء- صلوات اللّه عليهم- به جهت آن فرستاده شده‌اند حاصل توان كرد.

و اين علم حكمت را در زمان پيشين از انفاس مرسل- :- زيركان، هر عصر فرا گرفته‌اند و به عالميان رسانيده‌اند و از پرتو سخنان وحى نشان ايشان، جهانيان را بدين رهنمائى نموده.

[1] - جاثيه/ 13.

[2] - بقره/ 269.