ايمانى و عملى و اخلاقى پس از پيامبر 6 در تمام ادوار خلقت بى‌نظير است، چنان فانى در او مى‌شود كه خود را ذليل، فقير، ضعيف، ميت و فانى مى‌داند و اين پرثمرترين حالتى است كه انسان نسبت به حق پيدا مى‌كند و اين مرحله حق اليقين است.

البته با تدبر در آيات قرآن و روايات معلوم مى‌شود كه انسان از طريق علم اليقين به مرتبه عين اليقين و از عين اليقين به مرحله حق اليقين مى‌رسد. در علم اليقين فعاليت مغزى و عقلى دخالت دارد و در عين اليقين فعاليت قلب و در حق‌اليقين جذبه الهى و عنايت خداوندى كه همان كشش معشوق به عاشق است مى‌باشد.

قرآن و مسئله يقين‌

وكذلك نرى إبراهيم ملكوت السماوات والأرض وليكون من الموقنين‌][2].

و اين گونه فرمانروايى و مالكيت و ربوبيت خود را بر آسمان‌ها و زمين به ابراهيم نشان مى‌دهيم تا از يقين‌كنندگان شود.

حضرت ابراهيم 7 دريافت كه ربى در عالم و مالك و كارگردانى در هستى به جز حضرت او نيست. او يافت كه نظام جهان متكى به اراده اوست و كلمه كن كه فعل وجود مقدس آن جناب است در اين عرصه هستى حاكم است، در چنين دريافتى به هيچ وجه شك و ترديد راه ندارد و از اين راه انسان مراتب يقين را طى كرده تا به مقام تسليم و رضا و فنا فى الله و بقاء بالله مى‌رسد اين آيه نمايانگر يقين‌

[1] -حافظ.

[2] -انعام( 6): 75.