قّصه مرى كردن روميان و چينيان در علم نقاشى و صورتگرى‌

در بيتهاى اخير فرمود كه اگر خواهى علم حقيقى بر تو افاضه شود بايد دل خود را از تيرگيها بزدايى و بى‌رنگ شوى تا علم الهى بر دل تو تجلى كند. بدين مناسبت داستان جدال روميان و چينيان را آورده است كه هر قوم خود را در نقاشى چيره‌تر از ديگرى مى‌دانست.

مأخذ اين داستان را مرحوم فروزانفر در مآخذ قصص و تمثيلات مثنوى (ص 33- 35)، از احياء علوم الدين آورده است. و چنان كه نوشته‌اند انورى و نظامى اين داستان را به نظم در آوردند ليكن در احياء علوم الدين و اسكندر نامه نقش را روميان پديد آورده‌اند و كار چينيان صيقلى كردن ديوار بوده است، حالى كه در مثنوى صيقل، كار روميان و نقاشى از آن چينيان است. و انورى نقاشى و صيقل كارى را هنر دو استاد از چين آورده است.

به هر حال مقصود مولانا اين است كه علوم ظاهرى را با تحمل رنج و صرف وقت توان به دست آورد، اما اگر آينه ضمير صافى شود بى‌هيچ مجاهدتى علم حقيقى كه همان علم الهى است در آن منعكس خواهد شد.

ب 3467 كرّ و فر: حمله بردن و گريختن، جنگ و گريز. ليكن در تعبير مولانا به معنى‌