قوله: ارتفاعها: يعنى ارتفاع نقطه.

قوله: ان كانت فوقها: ضمير در «ان كانت» به نقطه و در «فوقها» به دايره افق راجع است.

قوله: و انحطاطها ان كانت تحتها: ضمير در «انحطاطها» به نقطه راجع بوده و اين كلمه به «ارتفاعها» معطوف است و ضمير در «كانت» به نقطه و در «تحتها» به دايره افق عود مى‌كند.

قوله: و اقصر قوس من السّادسة بينها و بين الثّامنة: ضمير در «بينها» به دايره عاشر راجع است.

[فصل دوّم: در شرح صور افلاك هفتگانه‌]

متن: الفصل الثّانيّ فى صور افلاك السّبع السّيّارة فلك الشّمس: جرم كروىّ متوازى السّطحين، مركزه مركز العالم ممثّل بفلك البروج فى المنطقة و القطبين و فى ثخنه آخر مثله خارج المركز يماسّ محدّبه، محدّب الاوّل على نقطة الاوج و مقعّره، مقعّرة على نقطة الحضيض، فينفصل عنه بمتمّمين متدرجى الثّخن الى غاية ما هى ضعف مابين المركزين و الشّمس مركوزة فى ثخن الخارج عنه منتصف مابين قطبيه مماسّة بسطحيه على نقطتين.

ترجمه: فصل دوّم در هيئت افلاك هفتگانه فلك آفتاب، جرمى است كروى داراى دو سطح متوازى است مركز اين فلك مركز عالم بوده و منطقه آن در سطح منطقة البروج و دو قطبش مسامت با دو قطب آن مى‌باشد، و در داخل و ضخامت اين فلك، فلك ديگرى است كه همچون آن داراى دو سطح متوازى السّطحين مى‌باشد ولى مركز فلك داخل خارج از مركز فلك ياد شده است سطح محدّب فلك خارج المركز با محدّب فلك اوّل بر نقطه‌اى بنام نقطه اوج مماسّ مى‌شود.

و سطح مقعّرش بر مقعّر فلك اوّل بر نقطه‌اى موسوم بنقطه حضيض مماسّ‌