نگه داشته و علم شهودى و كشف حقيقى براى ما حاصل شود به آنكه علم او به ذاتش عين علم به كمالات ذات و لوازم اسماء و صفاتش مى‌باشد، نه آنكه علم متأخر و يا علم ديگرى باشد، بلكه علم به كمالات ذات با همان علمى است كه در حضرت ذات متعلق به ذات است. و اگر اين علم بسيط در حضرت ذات نبود نه حضرت واحديت اسمائيه و صفاتيه محقق مى‌شد و نه اعيان ثابته‌اى كه در حضرت علمى به واسطه محبت ذاتى محقق شده و نه اعيان موجوده.

صدر حكماء متألهين و شيخ عرفاء شامخين (رضوان اللّه عليه) در كتاب اسفار در تقرير منهج صوفيه چنين مى‌گويد: «چون علم حق تعالى به ذاتش عين وجود اوست و اين اعيان با وجود ذات او موجودند، لذا آن اعيان نيز با عقل واحدى كه همان عقل ذات است معقول‌اند، و آن اعيان با كثرتى كه دارند معقول به عقل واحدند، چنانكه آنها با كثرتى كه دارند موجود به وجود واحدند، يا آنكه عقل و وجود در آن مقام يكى است. بنابراين ثابت شد كه علم خداى تعالى به همه اشياء در مرتبه ذات حق تعالى و پيش از وجود اشياء است.» (پايان آنچه مى‌خواستيم از سخن صدر المتألهين نقل كنيم).

هشدارى به زبان اهل ذوق در نفوذ علم حق تعالى‌

بدان اى دوست كه عوالم كلى پنج‌گانه سايه حضرات پنج‌گانه الهى هستند و چون خداى تعالى با اسم جامع خود بر حضرات تجلى كرد در آيينه انسان خودنمايى كرد كه «همانا خدا آدم را به صورت خود آفريد.»