گسترش اسلام‌

مسأله «گسترش سريع اسلام» يكى از مسائل مهم تاريخى جهان است كه درباره علل آن بحث و گفتگو مى‌شود. البته مسيحيت و تا اندازه‌اى دين بودا هم از اديانى هستند كه در جهان گسترش يافته‌اند، مخصوصاً مسيحيت كه مهد و سرزمينش بيت‌المقدس است، ولى در غربِ جهان بيش از شرق جهان گسترش يافته است. همچنان كه مى‌دانيم اكثريت مردم اروپا و آمريكا مسيحى هستند. گو اينكه مسيحى بودن آنها اخيراً بيشتر جنبه اسمى دارد نه رسمى و واقعى، ولى بالاخره منطقه آنها منطقه مسيحيت شمرده مى‌شود. دين بودا هم دينى است كه ظهورش در هند بوده است. بودا در هند ظهور كرد ولى گسترش دين او بيشتر در خارج هند مثلًا در ژاپن و چين است و البته در خود هند هم پيروانى دارد. دين يهود دينى است قومى و نژادى، محدود و از يك قوم و نژاد خارج نشده است.

دين زرتشت هم تقريباً دينى است محلى كه در داخل ايران ظهور كرد و حتى نتوانست همه مردم ايران را اقناع كند و به هر حال پا از ايران بيرون نگذاشت و اگر امروز مى‌بينيم زردشتى‌هايى در هند هستند كه به نام «پارسيان هند» معروفند، آنها هندى نيستند بلكه زردشتى‌هاى ايرانى هستند كه از ايران به هند مهاجرت كرده‌اند؛ و همين‌ها كه از ايران به هند مهاجرت كرده‌اند؛ نتوانسته‌اند يك هسته زنده‌اى را تشكيل بدهند و دين زردشت را در ميان ديگران گسترش بدهند.

اسلام از آن جهت كه از سرزمين خودش خارج شد و افق‌هاى ديگرى را گشود مانند مسيحيت است. اسلام در جزيره‌العرب ظهور كرد و امروز ما مى‌بينيم كه در آسيا، آفريقا، اروپا، آمريكا و در ميان نژادهاى مختلف دنيا