احساس‌هاى خفته را بيدار كن. قسمتى از ايمان، بيدارى احساس‌هاى خفته است. و لذا در اسلام جبر (يعنى اجبار) در ايمان وجود ندارد:

«فَذَكِّر انَّما انتَ مُذَكِّرٌ. لَستَ عَلَيهِم بِمُصَيطرٍ.»[1]

«لا اكراهَ فِي‌الدّينِ قَد تَبَيَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغّيِّ.»[2]

اين خودش مسئله‌اى است كه در اسلام اجبارِ به ايمان وجود ندارد.

ايمان اجباربردار نيست‌

آيا در اسلام اجبار بر ايمان وجود دارد كه مردم را مجبور كنيد كه مؤمن بشوند؟ نه. به چه دليل؟ به دلايل زيادى. اولين دليلش اين است كه ايمان اجباربردار نيست. آنچه پيغمبران مى‌خواهند ايمان است نه اسلام ظاهرى و اظهار اسلام، و ايمان اجباربردار نيست چون ايمان اعتقاد است، گرايش است، علاقه است. اعتقاد را، علاقه و مهر و محبت را، گرايش باطنى را، كه به زور نمى‌شود ايجاد كرد. آيا مى‌شود پدر و مادرى به دخترشان كه پسرى را كه از او خواستگارى مى‌كند دوست ندارد بگويند: الان او را دوست داشته باشى؟! بله، مى‌شود آنقدر كتكش زد تا بگويد دوست دارم يعنى حرفش را به دروغ بگويد، اما اگر تمام چوب‌هاى دنيا را به بدن او خرد كنند آيا ممكن است كه با چوب، دوستى ايجاد بشود؟! چنين چيزى محال است. آن، راه ديگرى دارد. اگر مى‌خواهيم ايمان در دل مردم ايجاد كنيم، راهش جبر و زور نيست، راه آن حكمت است، «المَوعِظَهُ الحَسَنَه» است، «جادِلهُم بِالَّتى هِى احسَن» است.

[1] - غاشيه، 22.

[2] - بقره، 256.