تاريخ زندگى پيامبران و امامان و ياران باوفا و پاكباخته آنان مى‌پردازد، از لحظه‌لحظه سفر بهره‌گيرى مى‌كند، پرده‌هاى غفلت را از جلو چشمانش كنار مى‌زند تا هنگام رسيدن به مرقد معشوق در مدينه و معبد عشق در مكه، كاملًا روح و جان خويش را صيقل داده، رنگ الهى و معنوى به خود بگيرد.

و اگر حاجى به قصد تفريح و استراحت به حج بيايد، به‌گونه‌اى ديگر رفتار خواهد كرد، بيشتر به مسكن بهتر، غذاى لذيذتر، و خريد كالاى بيشتر و ارزان‌تر مى‌انديشد و به‌جاى حضور در حرمين شريفين در كوچه و خيابان و بازار پرسه مى‌زند و در پايان سفر نيز با كوله‌بارى از اجناس پرزرق و برقِ دنيايى به ديار خويش بازمى‌گردد.

رسول خدا 6 در يك تقسيم‌بندى تنبّه‌آفرين، حاجيان امت خود در آخرالزمان را به سه دسته تقسيم فرموده، وضعيت آنان را اين‌چنين پيش‌بينى كرده است:

دسته اول: ثروتمندان كه با انگيزه تفريح و خوشگذرانى به حج مى‌روند.

دسته دوم: گروه‌هاى متوسط جامعه كه با هدف تجارت و سوداگرى راهى زيارت خانه خدا مى‌شوند.

دسته سوم: نيازمندان و فقيران كه براى خودنمايى و