انجام گيرد، و الا كه اگر بغير از اين قصد باشد، حقيقتى براى آن نخواهد بود، و بنابراين لازمه قرآنيت آيات اينست كه از آنها همان قصدى كه جبرئيل در هنگام قرائت آنها داشته، منظور گردد، و آنچه كه جبرئيل در هنگام قرائت بسم اللّه الرحمن الرحيم سوره فاتحة الكتاب قرائت نموده، حقيقت بسم اللّه اين سوره بوده است، بنابراين بسم اللّه هر سوره‌اى نمى‌تواند آيه‌اى از آن سوره باشد مگر بقصد بسم اللّه همان سوره، و هرگاه كه قارى قرآن در هنگام قرائت بسم اللّه در قصد و نيت خود مشخص نكند كه اين بسم اللّه اين سوره است آيه‌اى از آن سوره نخواهد بود، بلكه مى‌توان گفت در اين صورت، بسم اللّه، آيه‌اى از قرآن نيست.

جواب همه اين‌ها اينست كه براى قرآن، كلا حقايقى در اين عوالم هست و آن را تأثيرات مخصوصى است، و حقيقت آن بمجرد اينكه آيات آن را جبرئيل قرائت نموده نيست، بلكه اين مطلب ربطى به ماهيت قرآن ندارد، و بسم اللّه نيز يك آيه بيش نيست كه در اول هر سوره‌اى نازل شده است، و اين مطلب كه بسم اللّه با هر سوره‌اى نازل گشته باعث اختلاف در حقيقت آن نمى‌شود، و بسم اللّه سوره فاتحة الكتاب مثلا همان بسم اللّه سوره اخلاص است، و لازم نيست كه در قرائت هر سوره‌اى بسم اللّه مخصوص همان سوره قصد شود، و الا كه واجب بود در هنگام قرائت سوره فاتحة- الكتاب نيز معين شود كه آيا مرتبه اول انزال اين سوره مقصود است يا مرتبه دوم، چون اين سوره دو بار نازل گشته است. بنابراين اگر در هنگام قرائت بسم اللّه، قصد قرائت سوره خاصى نداشته باشد، يا اگر قصد قرائت سوره‌اى نمود و با اين قصد بسم اللّه گفت سپس سوره ديگرى قرائت نمود اشكالى نخواهد داشت، و اين اختلاف مثل اختلاف قصدى‌