فصل «در بيان تيمم»

خداوند متعال در قرآن مى‌فرمايد:

فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً.** و چون نيابيد آبى پس آهنگ زمينى پاكيزه كنيد.

مى‌گويم سزاوار است كه عاقل در اين گونه احكامى كه براى عقول عامه راهى به درك حكمت و حقيقت آن نيست بينديشد و دقت كند، زيرا عامه وضو و غسل را عملى مناسب و بلكه لازمه نماز ميدانند، زيرا وسيله نظافت و پاكيزگى است ولى در تيمم چنين خصوصيتى مشاهده نمى‌كند بلكه ظاهر امر خلاف اين جهت است، ولى اگر به دنباله آيه تيمم دقت شود مى‌بينى كه خدا مى‌فرمايد:

ما يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ.

ترجمه: خدا نخواسته براى شما حرج و دشوارى قرار دهد بلكه خواسته شما را پاكيزه گرداند.

از اين آيه چنين استفاده مى‌شود كه خاك هم مثل آب مايه پاكيزگى است چنانكه رسول خدا مى‌فرمايد: زمين براى من مسجد قرار داده شده و خاكش پاك و پاك‌كننده است، و وجه طهور بودن خاك جز به رؤيت‌