مستند آن در ذيل شماره (102) مذكور است. [1] [براى مستند مصراع دوم به رديف 103 نيز مراجعه شود.] [ص 61 احاديث مثنوى‌]

[عدّه‌اى گشتند گوساله پرست!]

328-

ظاهراً از مضمون بيت ذيل ساخته شده است:

ديوان سنايى، طبع تهران، به اهتمام مدرّس رضوى، ص 498 [ص 65 قصص مثنوى‌]

[در اصالت مردمان چون معدن‌اند]

329-

اشاره به حديث ذيل است كه به صورت مختلف روايت كرده‌اند: [2]

النَّاسُ مَعَادنُ تَجدُونَ خيَارَهُم فى الجَاهليَّة خيَارَهُم فى الاسلَام اذَا فَقُهُوُا[1].

مسند احمد، ج 2، ص 257 و با اختلاف اندك ص 260، 391، 431، 438

النَّاسُ مَعَادنُ وَ العرقُ دَسَّاسٌ وَ ادَبُ السُّوء كَعرق السُّوء[2].

جامع صغير، ج 2، ص 187، كنوز الحقائق، ص 141.

النَّاسُ مَعَادنُ في الخَير وَ الشَّرِّ[3].

كنوز الحقائق، ص 141، [ص 61 احاديث مثنوى‌]

______________________________ [1] اشاره است بدين حديث:

اتَّقُوا فرَاسَةَ الْمُؤْمن فَإنَّهُ يَنْظُرُ بنُور اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ (1).

جامع صغير، ج 1، ص 8 و از مولاى متقيان على- 7- روايت كرده‌اند:

اتَّقُوا ظُنُونَ الْمُؤْمنينَ فَانَّ اللَّهَ تَعالَى جَعَلَ الْحَقَّ عَلَى الْسنَتهم (2).

شرح نهج البلاغة، ج 4، ص 387 كَانَ ابُو الدَّرْدَاء يَقُولُ الْمُؤْمنُ مَنْ يَنْظُرُ بنُور اللَّه منْ وَرَاء ستْرٍ رَقيقٍ (3). احياء العلوم، ج 3 ص 18 [ص 14 احاديث مثنوى‌] (1) از تيز بينى مؤمن حذر كنيد زيرا با نور خداى- عزّ و جلّ- مى‌بيند.

(2) گمان و برداشت اهل ايمان را جدّى بگيريد زيرا خداوند متعال حقيقت را بر زبان آنان جارى مى‌كند.

(3) ابو دردا مى‌گفت: مؤمن كسى است كه از وراى پرده‌اى نازك، با نور خدا مى‌بيند.

[2]

عن النبي 6: النَّاسُ مَعَادنُ كَمَعَادن الذَّهَب وَ الْفضَّة.

من‌لايحضره‌الفقيه ج 4 ص 380 و من ألفاظ رسول الله ص الموجزة ح 5821.

پيامبر خدا 6 مى‌فرمايند: مردم معدن‌هايى همچون معادن طلا و نقره‌اند.

عَنْ أَبي عَبْد اللَّه 7 قَالَ: النَّاسُ مَعَادنُ كَمَعَادن الذَّهَب وَ الْفضَّة فَمَنْ كَانَ لَهُ في الْجَاهليَّة أَصْلٌ فَلَهُ في الْإسْلَام أَصْلٌ.

كافى ج 8 ص 177 و مشكاةالأنوار ص 260.

امام صادق 7 مى‌فرمايند: مردم معدن‌هايى همچون معادن طلا و نقره‌اند پس هر كه داراى اصل و ريشه در زمان جاهليت بوده پس از اسلام هم داراى اصل و ريشه مى‌باشد.

في الْحَديث: النَّاسُ مَعَادنُ كَمَعَادن الذَّهَب وَ الْفضَّة خيَارُهُمْ في الْجَاهليَّة خيَارُهُمْ في الْإسْلَام.

بحارالأنوار ج 64 ص 121 باب 3- باب طينة المؤمن و خروجه من الكافر.

در حديث آمده كه: مردم معدن‌هايى همچون معادن طلا و نقره‌اند بهترين آنان در زمان جاهليت بهترينشان پس از اسلامند.

[1] - مردم( از نظر حفظ اصالتها و انتقال دادن آن به آيندگان مانند) معادن هستند.

نخبه‌هاى دوره جاهليت را مى‌بينى كه وقتى به اسلام روى مى‌آورند نخبه دوره اسلام مى‌شوند.

[2] - مردم، همچون معادنند( چون اصالتها و ويژگيهاى ارثى را براى نسلهاى بعد در درون خويش نگه مى‌دارند) و خلق و خوى( هر نسل به نسلهاى آينده) انتقال يابنده است و تربيت غلط همچون اصل و ريشه بد( دامن گير آيندگان) است.

[3] - مردم در( نگه دارى) خير و شر( براى نسلهاى آينده) مانند معادن هستند.