منطق الطير و امير حسينى هروى اين داستان را در زاد المسافرين به نظم
آورده و اين گفت و گو را ميانه يكى از حكماى يونان و اسكندر پنداشته است. زاد
المسافرين، چاپ تهران، ص 57- 54 [ص 53 قصص مثنوى]
وسائلالشيعة ج 12 ص 38 باب 20- باب استحباب توقي فراسة المؤمن ح
15579.
امام باقر 7 درباره گفتار خداى متعال:" به يقين
در اين، نشانههايى است براى هوشياران" (سوره حجر آيه 75) فرمودند: آنها،
امامان هستند. رسول خدا 6 در ارتباط با همين آيه فرمودند: از
فراست و زيركى مؤمن بپرهيزيد كه براستى با نور خدا مىنگرد.
چنين روايت شده است كه وقتى حيان ابن هرم به ديدار اويس قرنى آمد،
تا چشم اويس به او افتاد گفت: سلام بر تو اى برادرم حيان ابن هرم، حيان با تعجب
پرسيد: از كجا مرا شناختى با آنكه مرا نديده بودى؟! اويس در جواب فرمود: مؤمن با
نور خدا مىنگرد.
... فراست و تيزبينى انواريست كه با حقايق ايمان در دلها مىتابد و
عرفان و شناختيست كه در نفسها مىنشيند، از حالتى به حالتى ديگر سر برون آورد و
رشد كند تا آنكه شاهد حقيقت اشياء شود [كه سرمنشأ هستى او را آگاه كرده] پس سخن
از باطن و درون برخى گويد و برخى ديگر را وانهد.
فراست و تيزبينى نتيجه يقين و طريقه مؤمنان است.
از رسول خدا 6 درباره آيه 125 سوره
انعام" آنكس را كه خدا بخواهد هدايت كند، سينهاش را براى پذيرش اسلام، گشاده
گرداند" سؤال شد، در پاسخ فرمود: نورى در قلبش نهد پس شرح صدر پيدا كند (و
آماده پذيرش حقيقت اسلام گردد) فراست از خصوصيات اهل ايمان است، انواريست كه در
قلبشان تابيده و بدان حقيقت را درك كنند.
و كسى كه چشمش را از حرام پوشانيده، مهار نفس را از هوسهايش
برگرفته، با صفاى درون، مراقبت و توجه به خداى بزرگ، باطنش را آباد كرده و با
پيروى از قرآن و سنت، ظاهرش را آراسته، در معدهاش حرام جاى نداده، و زبانش را از
دروغ، غيبت و كلام بيهوده، پاس داشته، اين شخص، فراست و تيزبينيش پايمال نشده است.
شايسته است كسى كه با اهل صدق و راستى مىنشيند با آنان با راستى
معامله كند كه براستى دلهاى آنان جاسوسان قلوبند.
با آنان همواره همنشين بودن سزاوار است به دليل آيه 119 سوره
توبه:" اى كسانى كه ايمان آوردهايد، تقواى الهى پيشه كنيد و با صادقان
باشيد" يعنى آنان كه هميشه قرين صدق و راستىاند، يعنى: اهلبيت پيامبر 6، دليل بر صدق و راستيشان كلام خداى متعال است كه در آيه 33 سوره
احزاب مىفرمايد: خداوند فقط مىخواهد هر پليدى و گناه را از شما اهلبيت دور كند
و كاملا شما را پاك سازد.
و دروغ نيز رجْس است و اهلبيت از آن دورند.
و پيامبر 6 فرمود: به يقين من در ميان شما دو
چيز گرانبها باقى مىگذارم كه اگر به آن دو تمسك جوييد هرگز گمراه نشويد، كتاب خدا
و عترت من، اهلبيت من، و آنان براستى از هم جدا نمىشوند تا در روز رستاخيز بر من
وارد شوند.
[1] - از آنان( بندگان خاص) بر حذر باشيد چون جاسوس
دلهايند.
[2] - ابو عبد اللّه انطاكى گفته است: هنگامى كه با اهل
صدق مجالست مىكنيد از روى صداقت باشد چون ايشان جاسوس دلها هستند، به رازهاى شما
دست مىيابند و تسليم مقاصد شما نمىشوند.