ابهام زدايى از شخصيت كورش‌

شبهه‌هايى درباره اين نظر كه ذوالقرنينِ قرآن، همان كورش كبير است، ياد شد، اما گويندگان آن، همه جوانب كار را در نظر نگرفته بودند؛ از اين رو ترجيح با همان نظرى است كه انتخاب كرديم و بر پايه‌هايى استوار بنا شده بود. پس از آنكه دليل، كامل و استوار گشت، ديگر مجالى براى شبهه و ترديد باقى نمى‌ماند.

در روايتها و حكايتهايى كه براى اثبات قدمت روزگار ذوالقرنين و هم‌زمانى وى با حضرت ابراهيم عليه السلام آورده شده بود، چيز اطمينان بخشى وجود نداشت؛ زيرا هيچ كدام سند درستى ندارد و متن آنها نيز بسيار پريشان است.

دكتر صلاح عبدالفتاح خالدى در ردّ نظر انتخابى محمّد خير رمضان يوسف مى‌گويد:

«بسيار دوست داشتم استاد براى نظر خود دلايلى علمى و قطعى بياورد و اين كار تنها از راه قرآن و حديث صحيح ميسّر است، اما نشانى بر اعتبار سخن مفسران و مورّخانى كه وى بر آنها اعتماد كرده بود، از منابع مورد اعتماد وجود ندارد و در بحث علمى و روشمند، مورد پذيرش نيست. از اين رو ناچاريم با استاد محمّد خير در نظرش راجع به همزمانى ذوالقرنين با ابراهيم عليه السلام مخالفت كنيم و همين طور ناچاريم تمامى اخبارى را كه در كتابهاى تاريخ و تفسير درباره ملاقات آن دو در فلسطين يا حجاز رسيده است، كنار نهيم؛ زيرا در هيچ حديث صحيحى كه بتوان به آن اطمينان كرد، وارد نشده است و البته خدا خود آگاه‌تر است».[1]

كورش همان بنده نيك خداست‌

از ستايش قرآن درباره ذوالقرنين اين گونه برداشت مى‌شود كه وى فردى نيك، مؤمن و معتقد به خداوند بزرگ بوده و در كارهاى خويش، بينش و درايت داشته است. سيره او در زندگى سياسى و اجتماعى، مورد توجه و رضاى خداوند متعال بوده است و با قدرت، حكمت و حسن تدبيرى كه به او ارزانى شده بود، در راه گسترش فرمان خدا در زمين مى‌كوشيده است.

[1] . مع قصص السابقين في القرآن، 2/ 259.