ويژگى‌هاى آفرينشى انسان‌

انسان در حقيقت آفرينش خود از امتيازاتى ويژه بهره‌مند است؛ خداوند اين تشريف را بدو بخشيده كه او را با دستان خود آفريده است؛ خطاب به ابليس مى‌فرمايد: «چه چيز تو را مانع شد كه آنچه را كه به دستان خود آفريده‌ام سجده كنى؟»[1] خداوند كه خالق همه اشياء است، پس بى‌ترديد خصوصيتى در آفرينش اين انسان بوده كه او را سزاوار اين تشريف كرده است. اين عنايت مخصوص او در حق اين موجود است كه شاهد آن، نفخه الهى است كه در او به وديعت نهاده شده.

علامه طباطبايى مى‌نويسد:

«اينكه آفرينش او را به دستان خود نسبت داده دليلى بر تشريف ويژه است، چنان كه فرموده «و در او از روح خود دميدم»[2]. و اينكه فرموده با دو دست خود؛ كنايه از اهتمام ويژه او به آفرينش و صنع اوست، چرا كه انسان هرگاه در ساختن چيزى اهتمام ويژه داشته باشد هر دو دست خود را به كار مى‌گيرد».[3]

دميدن روح الهى در او كنايه از آن است كه انسان در اصل وجود، از ملأ اعلاست؛ هرچند كه تن او برگرفته از عنصرى زمينى باشد. پس او به واقع پيش از آن كه عنصرى زمينى باشد آسمانى است.

آرى انسان، نخست از عنصر اين زمين و سپس از نفخه‌اى علوى پديده آمد كه او را از صف ديگر جانداران جدا ساخته و از امتيازات بزرگ انسانى بهره‌مندش گردانيده؛ امتيازاتى كه نخستين آنها امكان پيمودن مدارج جهانى ويژه است.

اين نفخه، انسان را با ملأ اعلى ارتباط مى‌دهد و او را شايستگى مى‌بخشد تا با خداى خود مرتبط گردد، از او فرا گيرد، از حوزه عملكرد اندام و حواس برهد و به سراپرده انديشه و دل راه يابد. او را محرم راز هستى مى‌گرداند تا بر فراز زمان و مكان و فراتر از جولانگه اندام و حواس برجهد و گاهى به انديشه‌اى نامحدود نيز دست يابد.[4]

[1] . ص/ 75.

[2] . حجر/ 29.

[3] . الميزان، 17/ 239.

[4] . به گرفته از سخن سيد قطب. ر. ك: في ظلال القرآن، جزء 14/ 17. مجلد 5 ص 203.