مقدمه‌

اصطلاح" تَحَنُّث" كه در برخى از روايات در ارتباط با آغاز وحى بر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم ذكر شده، از سوى واژه‌شناسان و شارحان حديث به صورت‌هاى گوناگون تفسير شده و چندين معناى ديگر نيز از سوى دانشمندان معاصر به آن افزوده شده است. به نظر مى‌رسد بررسى مجدد داده‌ها، سرنخى براى روشن شدن معناى" تحنّث" و نظرات مرتبط با آن دراختيار ما قرار مى‌دهد. اين كار هم‌چنين مى‌تواند به فهم اوضاع و شرايط بعثت محمد صلى الله عليه و آله و سلم كمك كند.

واژه‌ى" تحنّث" در يك روايت مشهور در سيره‌ى ابن اسحاق در باب" مبعث رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم" ذكر شده است. (ابن هشام، 1936، ج 1، 251) روايت مورد نظر به نقل از عبيد بن عمير بن قتاده الليثى‌[1] و از طريق وهب بن كيسان‌[2] گزارش شده است. عبيد بن عمير، روايت را در حضور عبدالله بن زبير و ديگران، از جمله وهب بن كيسان، بيان كرده است. روايت مى‌گويد: پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم سالى يك بار در كوه حراء[3] 2 اقامت مى‌گزيد. اين سنت، تحنّث نام داشت و قريش در دوران جاهليت آن را انجام مى‌داد وَكانَ ذلكَ ممّا تَحَنّثَ به قريش فى‌الجاهلية. پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم هر سال در آن ماه مجاورت مى‌كرد و به فقيرانى كه از او درخواست يارى‌

[1] . ابن حجر، تهذيب التهذيب، ج 7، ص 71( در سال 67 هجرى درگذشت؛ او قاص اهل مكه بود)؛ الذهبى، تذكرة الحفاظ، ج 1، ص 50( درگذشت او را سال 74 هجرى ثبت كرده است)؛ همان، تاريخ الاسلام، قاهره، 1368/ 9- 1948؛ ج 3، ص 190، تاريخ وفات مطرح شده ازسوى اف. بول، يعنى سال 98 هجرى در منبع زير ظاهراً اشتباه است:

lhuB. F، sdemmahuM nebeL saD،. de dnoces، redeahcS. H. H. lsnart، grebledieH، 1955، 134. p،. 24. n

ر. ك:

regnerpS. A، dammahoM sed erheL eid dnu nebeL saD، egalfuA etiewz، nilreB، 1869، I،. 339

[2] . ر. ك. ابن حجر، تهذيب التهذيب، ج 6، ص 166( درگذشت 126 يا 129 هجرى)؛ السيوطى، اسعاف المبطأ، قاهره، بى تا، ص 41( تاريخ وفات او را سال 127 عنوان مى‌كند.)

[3] . براى پى بردن به جفرافياى اين مكان، ر. ك. محمدحميدالله، پيامبر اسلام، پاريس، 1956، ج 1، ص 64، كوه نور كنونى، تنها در يك كيلومترى محل خانه محمد صلى الله عليه و آله و سلم واقع شده است ...؛ و ارّام بن الأسبق، اسماء جبال تهامة، ويرايش: عبدالسلام هارون، قاهره، 1956، نوادر المخطوطات، ج 8، ص 419)؛ الفاسى، شفاء الغرام، قاهره، 1956، ج 1، ص 1- 280.